جریمه یک میلیونی عامل قاچاق فیلم را تنبیه نمی‌کند
- شناسه خبر: 13200
- تاریخ و زمان ارسال: 15 بهمن 1403 ساعت 12:01
- منتشرکننده: بشارت آنلاین
پس از ثبت رکوردی جدید در قاچاق فیلم‌ها، پخش غیرقانونی هشت فیلم در سال گذشته و عدم محکومیت قانونی بازدارنده، این پدیده ترسناک همچنان از سینمای ایران قربانی می‌گیرد.
پدیده قاچاق فیلم در ایران در سه سال اخیر رشد قابل توجهی داشته است و تبدیل به یکی از معضلات جدی سینمای کشور شده است. ضعف در نظارت‌های امنیتی و قانونی باعث شده تنها در سال ۱۴۰۲، ۸ فیلم اعم از «تفریق»، «برادران لیلا»، «اورکا»، «شب-داخلی-دیوار»، «جنگ جهانی سوم،» «خط فرضی»، «بی‌رویا» و «ارادت‌مند، نازنین، بهاره، تینا» توسط عوامل قاچاق به صورت غیرقانونی پخش شوند و رکورد تازه و نگران‌کننده‌ای ثبت شود.
این اتفاق به دلیل از بین بردن شرایط فروش بلیط برای فیلم‌ها ضرر و خسارت جدی‌ای به صنعت سینمای کشور وارد می‌کند. اگر عددی فرضی برای فروش هر یک از این فیلم‌ها در نظر بگیریم، با یک حساب و کتاب ساده متوجه می‌شویم چه ضرری برای همین هشت فیلم متوجه سینما و اقتصاد این صنعت شده است. معضلات این پدیده تنها به بخش اقتصادی سینما مربوط نمی‌شود، بلکه این موضوع باعث از دست رفتن انگیزه‌ها و ایجاد رکود در فضای فرهنگی سینمای کشور می‌شود.
در کنار دلایل قانونی، که مهم‌ترین آن عدم وجود نظارت جدی و پیگیری قضایی محکم است، می‌توان به تاخیر طولانی مدت در اکران فیلم ها هم به عنوان عامل محرک نگاه کرد. یکی از مسائل پررنگ حال حاضر سینما تعداد زیاد فیلم‌هایی است که برای سال‌های متوالی به دلایل، حقوقی، قانونی و … در صف اکران مانده اند. یکی از مثال های پرحاشیه این مسئله، فیلم «قاتل و وحشی» از حمید نعمت‌الله است که شش سال است در انتظار اکران است. این فیلم که مجموعه ای از ماجراهای قانونی و حقوقی را در این‌مدت پشت سر گذاشته است هنوز تکلیفش به صورت کامل روشن نشده است و کار به جایی رسیده که حمید نعمت‌الله به اکران فیلمش در کوچک‌ترین سالن جشنواره فیلم فجر و تنها در یک سانس هم راضی شده است.
این تاخیرهای جدی در اکران فیلم‌ها، یکی از دلایلی است که می‌تواند به خاطر عوامل مختلف خطر قاچاق فیلم‌ها را افزایش دهد.
یکی از این دلایل، افزایش کنجکاوی و تقاضای مخاطب برای دیدن فیلم است و همین موضوع می‌تواند شرایط را برای قاچاقچیان مهیا کند تا با عرضه غیرقانونی سود بیشتری هم ببرند. دومین دلیل؛ ایجاد نارضیاتی در مخاطب و حتی برخی از عوامل فیلم است که می‌تواند سبب شود فیلم توسط آن‌ها در اختیار دیگران قرار بگیرد. یکی دیگر از عوامل عدم امنیت کافی برای نسخه‌های آرشیوی است؛ زمانی که یک فیلم برای مدت طولانی در آرشیو می‌ماند احتمال دسترسی غیرمجاز به نسخه‌های تدوین یا بازبینی بیشتر می‌شود. از دست رفتن فرصت اقتصادی برای فیلم‌های این‌چنینی نیز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که آثار به صورت غیرقانونی پخش شوند، زیرا با عقب ماندن یک فیلم از موج درست زمانی برای حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی، فشار اقتصادی زیادی به عوامل ساخت فیلم وارد می‌شود و نیاز مالی یا اعتراض به شرایط باعث درز نسخه‌ای از فیلم به بیرون می‌شود.
نابراین می‌توان به مسئله تاخیر در اکران‌ها نه‌تنها به عنوان یک دغدغه فرهنگی و اقتصادی، بلکه به چشم پدیده‌ای که باعث افزایش ریسک قاچاق و لطمه به آبروی سینمای کشور می‌شود نگاه کرد.
در رابطه با دلایل قاچاق فیلم با محمد احمدی، عضو شورای عالی تهیه‌کنندگان و دبیر کارگروه قاچاق فیلم مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
به نظر شما چرا در دوران ریاست آقای خزاعی حجم قاچاق فیلم افزایش پیدا کرده؟ آیا این موضوع ناشی از ضعف مدیریت است یا دلایل دیگری هم دارد؟
متاسفانه شرایط طوری شده است که احساس می‌کنم دیگر برای کسی مهم نیست در دوره ریاستش چنین اتفاقاتی رخ دهد، وگرنه باید راه‌های قاچاق فیلم را پیدا کرد و بررسی کرد که از چه طریقی این اتفاق برای فیلم ها رخ می‌دهد. یکی از گزینه ها این است که شاید از طریق لابراتوار این اتفاق می‌افتد، مثلا وقتی فیلمی برای بازبینی ارائه می‌شود ممکن است یکی از عوامل این کار را انجام دهد. یا مثل چند تا فیلمی که دو سال پیش شایعه برایشان درست شد، که چون در خارج از کشور روی پلتفرم‌های خارجی فروخته شدند و به نمایش درآمدند برای همین به صورت غیر قانونی پخش شده‌اند. خب مثلا درباره فیلم «برادران لیلا» و «شب_داخلی_ دیوار» با وجود اینکه هنوز در داخل اکران نشده بودند، اعلام کردند که فیلم از پخش خارجی لو رفته است. با دیدن این مسائل باید بررسی دقیق انجام بدهیم که ریشه اتفاق از کجاست و فیلم از کجا بیرون آمده؟ وگرنه من فکر نمی‌کنم از جای دیگری فیلم بتواند بیرون بی‌آید. لابراتوارها که در طول زمان نشان دادند امین هستند و امکان ندارد این کار را انجام دهند. به عنوان مثال اگر که فیلم برای بازبینی یا موارد دیگر ارائه شده است و مارک ندارد خب این خطای تهیه‌کننده است و تهیه‌کننده حرفه‌ای نباید این کار را انجام دهد. اگر کار بیرون بی‌آید هم مشخص می‌شود که سرمنشا ماجرا از کجا بوده و اگر درست بررسی کنیم معلوم می‌شود که قاچاق فیلم از چه طریقی رخ داده است.
فکر می‌کنید سانسور و تأخیر طولانی‌مدت در اکران چه نقشی در رشد قاچاق فیلم دارد؟ آیا این موضوع باعث می‌شود فیلم‌سازان یا عوامل دیگر به این مسیر سوق پیدا کنند؟
من واقعا نمی‌توانم به جای عوامل یک فیلم حرف بزنم. ولی در مجموع که بررسی می‌کنیم، یک فیلم‌ساز، یک کارگردان، یک تهیه‌کننده زحمت کشیده است و دوست دارد که فیلمش به نمایش در بی‌آید و مخاطب فیلم را ببیند. اگر شد که پول به تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار برگردد هم که چه بهتر، چون جدا از مسائل فرهنگی، مسائل اقتصادی هم بسیار مهم است. به نظرم وقتی که پروسه اکران طولانی می‌شود یا اکران فیلم ممنوع می‌شود این امکان وجود دارد که در اصل از یک جای نامشخص فیلم پخش شود چون مخاطب هم دوست دارد فیلم را ببیند. ولی امیدوارم شرایطی ایجاد شود که تهیه‌کننده و کارگردانی که فیلمشان دچار مشکل می‌شود؛ با رایزنی‌ها و صبوری مشکلاتشان مرتفع شود و هیچ فیلمی توقیف نشود. من خودم همیشه می‌گویم که هیچ‌وقت، هیچ فیلمی باعث هیچ انقلابی نشده و نخواهد شد و نیازی نیست واقعا جلوی یک فیلم را از نظر فرهنگی بگیریم. چون اصلا مگر چند نفر فیلم را می‌بینند؟ می‌خواهم بگویم که این اتفاق از ریشه غلط است و نباید بگذاریم فیلم به مرحله توقیف یا ممنوعیت برسد.
چه تدابیر قانونی و اجرایی تاکنون برای کاهش قاچاق فیلم اتخاذ شده؟ و آیا این اقدامات کافی بوده‌اند؟ نیاز به بازنگری قوانین نیست؟
یک مشکل اساسی که وجود دارد مسئله قانون است. حتی اگر که یک شخصی در اصل برای موضوع قاچاق محکوم شود، که تمرکز من بیشتر روی پلتفرم‌ها و فضای مجازی است، اگر کسی به این جرم محکوم هم شود این قدر جریمه‌ها پایین است که اصلا شاید برای شخص اهمیتی نداشته باشد که محکوم شود و به راحتی جریمه را پرداخت کند.
رقم جریمه چقدر است؟
فکر می‌کنم در حد یک میلیون تومان باشد و این قدر پایین است که اصلا باعث تنبیه شخص محکوم نمی‌شود که دیگر کارش را تکرار نکند.
قاچاق فیلم ها روی اقتصاد سینما و اعتماد عمومی به تولیدات داخلی هم اثر گذاشته است. تایید می‌کنید؟
قطعا،حتی ذره‌ای شک در این موضوع نیست. مخصوصا برای سرمایه‌گذار هایی که می‌خواهند ورود بکنند به نظرم این یک چالش بسیار بزرگی است و باعث عدم اعتماد آن ها برای شروع کارشان می‌شود. همین موضوع ضربه های سنگینی به سینما می‌زند.
پلتفرم‌های آنلاین و پلتفرم های غیرمجاز چه نقشی در قاچاق فیلم دارند؟ و آیا نظارتی روی آن‌ها وجود دارد؟
متاسفانه احساس می‌کنم علی‌رغم اینکه که خیلی تلاش شد جلوی قاچاق فیلم ها از طریق پلتفرم ها گرفته شود بنا به دلایلی نمی‌شود کاملا این موضوع را کنترل کرد. به عنوان مثال الان همه تلوزیون ها در هنگام پخش می‌توانند محتوا را ضبط کنند. وقتی مخاطب در پلتفرم فیلم را آنلاین می‌خرد و می‌بیند، از همان لحظه شروع می‌تواند از طریق رکورد تلویزیون فیلم را ضبط کند و در انتها زمانی که نمایش فیلم تمام می‌شود شما یک فیلم با کیفیت بسیار خوب دارید. به همین علت به شکلی از طرق مستقیم نمی‌شود کاری کرد
درباره شبکه های ماهواره ای اقدامی صورت گرفته است؟
در مجموع در جلساتی که با مسئولین، پلیس فتا و نیروی انتظامی داشتیم، گزارش دادیم که شبکه های ماهواره ای حتی در طول تبلیغاتی که دارند شماره تلفن در اختیار مخاطب قرار می‌دهند و از همین طریق می‌توان به شریان های اقتصادی آن ها دست پیدا کرد و آن را مسدود کرد، به خاطر این که از طریق این شماره ها ارتباط شکل می‌گیرد، شماره کارت جابه جا می‌شود و با اگر واقعا اراده ای باشد می‌شود این شریان ها را مسدود کرد. چون با از دست رفتن توان اقتصادی این کانال ها از بین می‌روند. ولی واقعا هیچ اراده ای برای انجام این کار نیست. در مورد پلتفرم ها هم، مجدد تاکید می‌کنم به نظرم با تمام تلاشی که از لحاظ فنی شده است متاسفانه کسی نیست که در زمینه اکران آنلاین بتواند کار مستقیمی بکند، فکر می‌کنم مخصوصا در این اتفاق هیچ چیز مثل فرهنگ‌سازی مهم نیست. اگر فرهنگ‌سازی انجام شود اوضاع بسیار بهتر می‌شود. یه طور کلی و با نگاهی اجمالی می‌توان متوجه شد قوانین بازدارنده جدی برای عاملان قاچاق فیلم ها وجود ندارد و همین موضوع در کنار برخی مشکلات اکران و معضلات فرهنگی باعث شده است در سال های اخیر ما شاهد جولان آن ها باشیم. تابوشکنی فرهنگی در حوزه تماشای آثار به شکل غیرقانونی در کنار رشد پلتفرم‌های غیرمجاز و فضای مجازی نیز یکی از دلایل محکم از کنترل خارج شدن این مشکل است. به نظر می‌رسد با گسترش استفاده مخاطبان از پلتفرم های نمایش خانگی و هم چنین جدی‌تر شدن مسئله اکران آنلاین، اگر بازنگری قوانین صورت نگیرد و مسئولان مربوطه راه حل های پیشنهادی و عملیاتی را اتخاذ نکنند شرایط از این هم بدتر خواهد شد.
