دولت برای عبور از تحریم ها چاره اندیشی کند

«بهمن آرمان» اقتصاد دان با اشاره به وضعیت معیشتی مردم تحت تاثیر تنش های بین المللی ناشی از پیامدهای مکانیزم ماشه:
احسان انصاری/مهم ترین پیامدهای اقتصادی بازگشت تحریم های ایران چیست و آیا تاب آوری مردم به صورتی است که بتوانند فشار بیشتری را تحمل کنند؟«بشارت نو» برای پاسخ به این سوال و وضعیت اقتصادی ایران در دوران پسا ماشه با بهمن آرمان،اقتصاددان گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.
مهم ترین پیامدهای اقتصادی بازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران را چه می دانید؟
واقعیت این است که شرایط اقتصادی کنونی غیرعادی و بحران زا است. اگر بخواهیم واقع‌ بینانه به موضوع نگاه کنیم بهبود وضعیت اقتصادی کشور و مردم منوط به ‌حل مناقشات بین‌المللی ایران است و تا زمانی که این مناقشات حل نشود نمی‌توان نسبت به بهبود وضعیت امیدوار بود.در شرایط کنونی ایران ارتباطی با بازارهای پولی و سرمایه‌ ای جهان ندارد و به همین دلیل هیچ کشوری حتی چین نیز حاضر نیست تأمین مالی پروژه‌های ایران را بر عهده بگیرد چه برسد به کشورهای اروپایی،ژاپن و کره جنوبی.بخش بزرگی از منابع ارزی ناشی از صادرات ما قابل بازگشت به داخل کشور نیستند. در چنین شرایطی سوداگری مالی در بخش مسکن و ارز و طلا افزایش پیدا خواهد کرد.
چگونه می توان این شرایط را کنترل و مدیریت کرد؟
همه چیز مشخص است و ما در وضعیت بحرانی و پیچیده ای قرار داریم.آن چیزی که سیاستمداران عنوان می کنند با آن چیزی که به آن عمل می کنند تفاوت دارد. ما باید در مسیری قرار بگیریم که مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای دارای تکنولوژی و سرمایه به روال سابق برگردد.در شرایط کنونی تکیه ایران روی اقتصاد چین و روسیه است که دارای تکنولوژی نیستند.از سوی دیگر روسیه هیچ گاه دیدگاه مثبتی نسبت به توسعه اقتصادی و سیاسی ایران نداشته و هژمونی خود را در خطر می بیند. واقعیت این است که یک کشور قادر نیست برای مدت طولانی فشارهایی را تحمل کند که در شرایط عادی کمتر کشوری می تواند آنها را تحمل کند.بالا رفتن نرخ بیکاری،کوچک تر شدن سفره مردم،افزایش سن ازدواج،افزایش طلاق و اعتیاد از جمله مسائلی هستند که حدی قابل تحمل هستند در زمینه تحریم ها نیز باید این نکته را در نظر گرفت که مسأله تحریم ها در اختیار ایران و کشورهای اروپایی نیست و بلکه این آمریکا است که در این زمینه قدرت تعیین کنندگی دارد. به صورت طبیعی هنگامی که یک اقتصاد ضعیف است کاهش ارزش پول ملی را نیز در بر دارد.من فکر می کنم ریشه همه مشکلات اقتصادی که امروز در کشور وجود دارد را باید در سیاست خارجی جست وجو کرد.نوع سیاست ها و مواضعی که ایران در قبال کشورهای دیگر می گیرد در اختیار حاکمیت است.این در حالی است که رئیس جمهور و به صورت کلی دولت دخالتی در سیاست هایی که حاکمیت در این زمینه اتخاذ می کند ندارند.

در چنین شرایطی دولت پزشکیان با چه نوع کنش گری می تواند در مسیر رفع چالش ها حرکت کند؟
دولت پزشکیان با فشارهای شدیدتری مواجه خواهد شد. هر چند تاکنون نیز عملکرد دولت متناسب با وعده هایی که داده نبوده است. پزشکیان اگر می خواهد دست به اصلاحات اقتصادی بزند در ابتدا باید برای تحریم ها چاره اندیشی کند و سپس دست به اصلاحات بزند. ما باید در مسیری قرار بگیریم که مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای دارای تکنولوژی و سرمایه به روال سابق برگردد.البته عده ای در داخل کشور به دنبال این هستند که در کشور توسعه اقتصادی صورت نگیرد.این عده با آگاهی یا بدون آگاهی با کشورهای خارجی که موافق قدرتمند شدن ایران هستند همراه و همگام هستند.به همین دلیل نیز ایران را در دهه های گذشته در وضعیت تنش دائمی قرار داده اند.واقعیت این است که یک کشور قادر نیست برای مدت طولانی فشارهایی را تحمل کند که در شرایط عادی کمتر کشوری می تواند آنها را تحمل کند. هیچ کشوری در شرایط تحریم به رشد اقتصادی دست پیدا نمی کند.به همین دلیل نیز به جز دوران سازندگی که فعالیت های اقتصادی کشور در اوج قرار داشت دیگر ما نتواسته ایم دوره رشد اقتصادی را تجربه کنیم.در حدود12 سال است که میزان تشکیل سرمایه ناخالص داخلی نه تنها مثبت نبوده و بلکه منفی نیز بوده است.اگر رشدی نیز در این زمینه وجود داشته بسیار پایین بوده است.آقای پزشکیان نیز که سالهاست در فضای سیاسی ایران فعالیت کرده و سابقه وزارت و چندین دوره نمایندگی مجلس دارد به خوبی به این نکته آگاهی دارد که کشور را نمی توان در شرایط تحریم به سوی توسعه اقتصادی هدایت کرد.