دولت کارهای شوک آور اقتصادی نخواهد کرد
- شناسه خبر: 10453
- تاریخ و زمان ارسال: 11 شهریور 1403 ساعت 14:38
- منتشرکننده: بشارت آنلاین
وزیر اقتصاد گفت: حتما ارز را با همکاری بانک مرکزی تک نرخی می‌کنیم. وقتی نرخ نیما را به نرخ بازار نزدیک کنیم، دلار بازار آزاد ارزانتر می‌شود. کارهای شوک آور در اقتصاد نخواهیم کرد، چه در ارز ترجیحی و چه بنزین. هیچ تغییری در شرایط تسهیلات ازدواج ایجاد نشده است.
گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر امشب با حضور عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی اولویت‌های اقتصادی دولت چهاردهم را واکاوی کرد.
اگر بخواهیم چند چالش در حوزه اقتصاد را مطرح بکنیم یا شاید به تعبیر دقیق‌تر ابرچالش که اگر این‌ها را جنابعالی بر آن فائق بیایید یا اقتصاد بتواند حل کند، کارهای بسیار مهمی اتفاق افتاده، اگر چند مورد را بخواهید نام ببرید کدام‌ها هستند؟
آن چیزی که محاسبه کردم و در برنامه هم به مجلس محترم ارائه کردم، تقریبا نزدیک به ۱۴ تا چالش مهم اقتصادی دارد، من غیراقتصادی‌ها را عرض نمی‌کنم، این ۱۴ چالش چند تای آن خیلی مهم است، من چند روز پیش هم این را عرض کردم شاید منعکس شده باشد، تمام فعالیت‌هایی که ما در اقتصاد انجام میدهیم نتیجه آن باید در ۴ تا متغیر مهم کلان اقتصادی نمایان بشود، یکی کنترل تورم و ثبات اقتصادی است، دومی رشد بالای اقتصادی است، سومی توزیع عادلانه درآمد و رفع فقر است و چهارم هم کاهش بیکاری و پایین آوردن نرخ بیکاری است.
اگر ما تلاش هایمان در اقتصاد به این ۴ تا نرسد عملا فایده ندارد، ما در ارتباط با رشد اقتصادی طبیعی است که ما طی ۲۰ سال گذشته من محدود هم نمی‌کنم که بحث دولت خاصی نباشد، طی ۲۰ سال گذشته نوسان رشد داشتیم عمده آن هم به خاطر این بود که رشد ما منابع محور است یعنی هر موقع قیمت نفت و تولید نفت ما بالا رفته رشد ما خوب شده هر زمان پایین آمده رشد ما سقوط کرده این نوسان اجازه نمی‌دهد کشور کیکش بزرگ شود اجازه نمی‌دهد اقتصاد پیش بینی پذیر باشد و نااطمینانی را در کشور رشد می‌دهد تورم هم همین طور بوده بخاطر کسر بودجه مداومی که ما داشتیم و خرج بیشتر از دخلی که داشتیم و ناترازی سیستم بانکی مان البته ناترازی هم بیشتر برمی گردد به همین کسری بودجه، این هم باعث شده که ما همیشه تورم‌های بالایی داشته باشیم که اخیرا دیگر تورم ۴۰ درصد بالا شده و این خیلی خطرناک برای کشورمان است و قدرت خرید مردم هم به شدت دارد پایین می‌آورد نرخ پس انداز را دارد پایین می‌آورد نرخ سرمایه گذاری را دارد پایین می‌آورد و این‌ها برای آینده کشور خوب نیست.
توزیع درآمد هم همین طور است علیرغم این که ما یارانه‌های آشکار و پنهان وحشتناکی داریم پنهانش بخصوص، ولی وضعیت عمومی مردم و فقر اصلا مناسب چهره جمهوری اسلامی نیست و به تدریج طبقه متوسط ما هم دارد از بین می‌رود و می‌رود به سمت طبقات پایین‌تر و نرخ بیکاری هم همین طور است واقعا نرخ بیکاری ما بالا است، چون من دیدم دوستان اعلام کردند نرخ بیکاری آمده ۷ درصد این اطلاعات درست نیست، بخاطر اینکه ما نرخ مشارکت را اصلا به آن نگاه نمی‌کنیم یعنی خیلی از افراد هستند که دیگرامید پیدا کردن کار را از دست دادند و جزء جمعیت فعال برای مشارکت اقتصادی نیستند، بنابراین شما نگاه بکنید از ۹۸ تا حالا کلا ۴۰۰ هزار تا به اشتغال…
آمار شما در نرخ بیکاری الان چند است؟
الان نرخ بیکاری به نظر من اگر با همان نرخ مشارکت سال ۹۸ حساب کنید قبل از کرونا، اگر با آن حساب کنیم نرخ بیکاری ما الان ۱۳ درصد است ولی ما، چون آمدیم با نرخ مشارکت فعلی حساب می‌کنیم نرخ مشارکت فعلی الان شده ۴۱ درصد، در حالی که آن زمان بوده ۴۴ درصد، وقتی نرخ مشارکت پایین می‌آید شما احساس می‌کنید که نرخ بیکاری پایین آمده، نیامده، بیکاران ما بیشتر شدند، بنابراین من فکر میکنم اگر این سه چهار تا موضوع را ما به طور جدی پیگیری نکنیم، چون من می‌بینم بعضی زمان‌ها دوستان می‌گویند اسب زین شده به این دولت تحویل دادیم چه اسب زین شده‌ای؟
شما که الان روی تورم ۴۰ درصد هستیم، روی نرخ ارز ۶۰ تومانی هستیم، کسر بودجه ۲۰-۳۰ درصدی داریم، نرخ بیکاری ۱۲-۱۳ درصدی داریم و رشد اقتصادی ۴ و نیم درصدی که البته خوب است، ولی خیلی بیشتر ما هدفمان ۸ درصد است الان برنامه هفتم گفته که تا پایان امسال ما باید چقدر رشد داشته باشیم؟ ۸ درصد، الان نیمه سال است من برآوردم این است که تا پایان سال بین ۳ تا ۴ درصد یعنی زیر ۴ درصد بشود برآوردی که دوستان کردند مشخص است، سال گذشته که بالاخره رشد صادرات نفت و این‌ها بیشتر بود کلا شد ۴ و نیم درصد، غیرنفتی مان ۳ و ۶ دهم درصد شد.
بنابراین این چالش‌ها یکی مثلا چالش تجارت خارجی ما بود، تجارت خارجی ما فقط سال ۹۵ و ۹۷ مثبت بود، تجارت غیرنفتی را عرض میکنم و بقیه سال‌های دهه ۱۵ سال گذشته منفی بوده و متاسفانه طی حداقل دو سه سال گذشته بخصوص سال پیش ما به منفی ۱۷ میلیارد دلار رسیدیم یعنی کسری پیدا کردیم و اگر این ادامه پیدا کند و راهکاری برای آن پیدا نکنیم که حتما پیدا می‌کنیم باعث می‌شود که شما درآمد نفتی ات هم صرف واردات شود و نمی‌توانید برای توسعه کار کنید و این معضلی است و این‌ها چالش‌های مهمی است چالش‌های دیگری هم هست ولی این ها، چون مهم است ما در وهله اول باید به این‌ها برسیم و دولت چهاردهم این عزم را دارد که انشاالله این را به طور جدی وارد بشود.
ما هم آمدیم آبرو و یافته‌های علمی و تجربه و همه چیزمان را گذاشتیم که برای کشورمان کار کنیم و فکر میکنم انشاالله با همتی که مسئولین خواهند داشت من یک نکته را هم بگویم، الان همه راجع به وفاق ملی صحبت می‌کنند، من معتقدم وفاق ملی مهم‌ترین بحثی است که الان در کشور مطرح می‌شود، مقام معظم رهبری هم به شدت روی این تاکید دارند و پیگیری می‌کنند که این ارتباط بین قوا واقعا وجود داشته باشد بین نیرو‌های مختلف، من می‌گویم این وفاق ملی باید در صحنه اقتصاد هم اتفاق بیفتد یعنی همه باید کمک کنند، الان به اندازه کافی تحریم کشورمان را اذیت می‌کند ما دیگر نباید درداخل واقعا ناهماهنگی‌ها و یا اختلاف نظر‌ها باعث شود که ما از مسیر یکپارچه‌ای که به سمت حل مشکلات اقتصادی خواهیم داشت، رهبری فرمودند امسال مهم‌ترین موضوع اقتصاد است، کوتاه مدت معیشت مردم است ما وظیفه داریم بنشینیم این کار را انجام بدهیم و انشاالله این کار را انجام میدهیم من نسبت به آینده خیلی امیدوارم و مطمئنم که این گره‌ها را انشاالله باز می‌کنیم و می‌رویم به سمت این که گشایش‌های خوبی در امور اقتصادی ایجاد بکنیم.
اگر اجازه بفرمایید من راجع به همین موضوعاتی که فرمودید و چالش‌هایی که مطرح فرمودید راجع به ساز و کار‌ها و برنامه‌های اجرایی خواهم پرسید، اما به لحاظ خبری، چون این خبری که الان می‌خواهم سوال بکنم اخیرا خیلی مطرح شده این را بپرسم، پیگیری کنم بعد برویم سراغ موضوعات دیگر، شما اخیرا در جلسه‌ای که با مدیران بانک‌ها داشتید به وام ازدواج که اشاره کردید بنا شده یا ظاهرا اعلام کردند که یک بخشی از این وام به صورت غیرنقدی اعطا شود آیا شما چنین چیزی اعلام کردید؟
نه، به نظر من بعضی از دوستان بی انصافی کردن در انعکاس خبر، من در مجلس هم اتفاقا این را توضیح دادم مورد استقبال نمایندگان محترم امسال آمدند بهرحال مجلس محترم آمده قانون بودجه آوردند که باید سقف وام ازدواج بشود ۳۰۰ میلیون، قانون تکلیفی است که به بانک‌ها دادند یعنی ما نسبت به سال گذشته تقریبا دوبرابر شده، در حالی که رشد منابع قرض الحسنه‌ای که باید این‌ها را پرداخت بکند اصلا ۲۰ درصدهم نیست، طبیعی است که بانک‌ها محدودیت منابع پیدا می‌کنند الان ۳۰۰ هزار نفر در صف وام هستند، یعنی ۳۰۰ هزار می‌شود ۹۰ هزار میلیارد تومان، خیلی‌ها هستند از سال گذشته از اوایل سال در صف هستند و معلوم هم نیست کی برسد.
آن چیزی که من گفتم اصلا این نبود که بخواهیم بخشی از آن را غیر نقدی بگوییم، ما که در قانون دخالت نمی‌کنیم قانون همین است و پرداخت می‌کنند و موظف هم بانک‌ها هستند که پرداخت کنند من گفتم ممکن است در بین این‌ها کسانی باشند که این وام را می‌خواهند برای خرید لوازم خانگی بروند سر خانه و زندگی شان با زوج‌های جوان، گفتم اگر این باشد ما می‌توانیم یک طرحی از بانک‌ها بخواهیم طراحی بکنند حتی بیشتر از ۳۰۰ میلیون، اگر الان ۳۰۰ میلیون است بگوییم ۴۰۰ میلیون بشود، شما بیایید اگر واقعا می‌خواهید برای سر و سامان دادن زندگی تان یخچال بخرید، گاز بخرید، فرش بخرید، امکاناتی که وجود دارد قرارداد‌های بانک‌ها دارند، شما که عجله دارید می‌خواهید این کار را بکنید می‌توانید خارج از نوبت بیایید این را بگیرید و بروید.
پس به آن وام دست نزنند.
نه وام نه، منعکس کردن شان وارونه بود، من از این طرف گفتم، نه وام که سرجایش است و بانک‌ها هم گفتم اولویت بدهند و باید هم این کار را انجام بدهند.
یک موضوعی که مردم در سفره شان احساس می‌کنند بحث تورم است، یکی از چالش‌هایی است که برای آن برنامه ریزی کردید مشخصا در حوزه تورم چه کردید؟
حوزه تورم برعهده بانک مرکزی است که ما کمک می‌کنیم که بانک مرکزی به وظیفه اش عمل کند، کمک دولت و وزارت اقتصاد به کنترل تورم یکی کنترل کسر بودجه است و یکی ناترازی بانک هاست که الان می‌بینم که نظر دادم به دوستان که اگر این دو تا را حل نکنید تورم را نمی‌توانید کنترل کنید، ناترازی بانک‌ها خیلی زیاد شده است و همین امروز شنیدم که عملیات ریپو رسیده است به ۲۹۰ هزار میلیارد تومان ریپو یعنی اوراق است دولت به آن‌ها داده ببرند به بانک مرکزی و عملا پایه پولی می‌رود بالا و یا برخی بانک‌ها ناتراز شده اند، الان کفایت سرمایه بعضی از بانک‌های بزرگ منفی است معنا ندارد یک بانک الان یک در دنیا کفایت سرمایه یک بانک زیر هشت درصد بیاید اصلا تعطیل می‌کنند.
ولی ما، چون عمدتا دولتی هستند و پشتوانه دولتی است می‌گوییم دولتی است ولی معنا ندارد که بانک اصلا سرمایه برای عملیات بانکی نداشته باشد و اگر این را نتوانیم حل کنیم فشار تورمی خواهد بود یعنی فشار نقدینگی ناشی، حالا نقدینگی اگر به سمت بخش‌های مولد برود و بتواند تولید خوبی برای کشور داشته باشد که نمی‌رود، من می‌دانم نمی‌رود پس بنابراین می‌رود هزینه جاری دولت، الان این می‌شود و کسر بودجه را داریم تامین می‌کنیم از طریق دولت، کسر بودجه زیاد است و نمایندگان باید به این نکته توجه کنند، وقتی خرجت بیشتر از دخلت باشد یعنی چک بی محل را پاسخ کند، بانک مرکزی نباید چک بی محل پاسخ کند، من از استدلال بانک مرکزی دفاع خواهم کرد و دولت باید حل کند، ما از روزی که آمدیم سرگرم این هستیم که این کسر بودجه را بتوانیم کم کنیم و اقداماتی کردیم و امیدوارم بخش قابل توجهی را تا پایان سال جمع کنیم و امسال را رد کنیم تا بودجه سال آینده با تنظیم بهتر و با توازن بیشتری بین درآمد و هزینه انجام دهیم و این‌ها کمک به تورم می‌کند.
البته شوک‌هایی باعث تورم شود، مثل شوک ارز که آن‌ها عامل تورم هستند، امیدواریم این اتفاقات نیافتد و ما روز‌های آروم تری را در ماه‌های آینده داشته باشیم و بتوانیم کنترل بیشتری داشته باشیم.
با اصلاح ارز چند نرخی چکار خواهید کرد؟
حتما با کمک بانک مرکزی به تفاهم برسیم که این‌ها را نزدیک کنیم اصلا چرا تجارت ما سال گذشته ۱۷ میلیارد کسری داشته باشد به خاطر این که اختلاف حواله نیما با بازار آزاد باعث شده است که صادرکننده‌ها ارزش گذاری پایین و واردکننده‌ها ارزش گذاری بالا و وسطش هم دلال و صرافی تقسیم می‌شود و جیب مردم نمی‌رود و قیمت با قیمت نهایی اتفاق می‌افتد و حتما این‌ها را اصلاح میکنم و اراده آقای رئیس جمهور و تیم اقتصادی این است.
یکی نوشته بود که منظور همتی این است که قیمت برود بالا، نه تجربه خودم می‌گویم من اواخر ۹۲ و ۱۴۰۰ این کار را کردم و نیما را به بازار آزاد نزدیک کردم و با نزدیک کردن هم بازار آمد پایین، نیما یک مقدار آمد بالا و بازار آمد پایین، برای این که شما سفته بازی را سرکوب می‌کنید و عملا بازار می‌آید پایین و دیگر التهابی وجود ندارد من می‌گویم همیشه می‌گویم از پایین دخالت بکنید، نرخ را بخواهید پایین نگه داریم عملا اجازه به سفته بازی دادید و این‌ها قابل حل است و در تیم اقتصادی با همکاری بانک مرکزی و دوستان فعال در بازار و پول حل خواهیم کرد.
بحث ناترازی بنزین با سیاست‌هایی که دنبال می‌کنید چیست؟
این که بحث الان بنزین مصرف می‌شود ولی بحث‌های خوبی کارشناسی می‌کنند، نرخ بنزین بشود بین المللی آیا اتومبیل به قیمت بین المللی می‌فروشید، خودروی ۲۰ هزار دلاری را ۵۰ هزار دلاری می‌فروشید، آیا ماشین‌های ما کم مصرف هستند یعنی انرژی سیو هستند، نه، آیا قدرت خرید مردم، من می‌گویم این‌ها با هم یک پکیج است و اگر این کار را نتوانیم بکنیم عملا باید یک صدمه دیگر به قدرت خرید مردم می‌شود، خیلی راحت به آن نگاه نکنید، بعضی‌ها می‌گویند بنزین را بکنید مثل منطقه که قاچاق نشود، بله این یک بحث است، بحث دیگر اثر تورمی که نمی‌شود کتمان کرد.
راهکار شما چیست؟
ما راجع به آن جمع بندی نکردیم و صحبت انرژی نشده است ولی در اولین فرصت فکر کنم در یکی – دو هفته آینده می‌شینیم و بحث می‌کنیم و اجازه دهید که دولت راجع به این و طرح‌های مختلف به ما ارائه شده است و براساس تفاهم با مردم و اطلاع رسانی این کار را انجام میدهیم که نفع عمومی مردم باشد و شوک بر قیمت‌های جامعه و مردم وارد نشود.
* یکی از چالش‌هایی که اقتصاد ما با آن دست به گریبان است بحث تامین مالی در حوزه‌های مختلف، بحث مسکن، در بحث تولید، در حوزه تامین مالی آقای چه اقدام خاصی انجام میدهید، به ویژه این که عمده تامین مالی از طریق بانکی است؟
یک قانون جدیدی ابلاغ شده است و دو – سه ماه بلاتکلیف بوده است ولی به طور جدی پیگیری می‌کنیم و مسئولیتش به وزارت اقتصاد و دارایی مجلس داده است ، این قانون تامین مالی بسیار مهم و مفصل است و ما باید حتما برای تولید غیر تورمی یعنی تامین مالی غیر تورمی برای تولید اقدام جدی را شروع کنیم.
چند روز پیش در ستاد اقتصادی دولت این ماموریت به وزارت اقتصاد داده شده که برنامه رشد بدون تورمی یا تامین مالی بدون تورمی را ارائه دهد به دولت و به طور جدی از این هفته مشغول خواهیم شد که این را آماده کنیم.
ولی باز گفتم یکی از راه‌هایی که ما باید تامین مالی را بتوانیم انجام دهیم این است که فشار به بانک‌ها نیاوریم، بانک‌ها یک طرحی من دارم که دیروز اعلام کردم، بانک‌ها باید از بنگاه داری خارج شوند و منابع حاصل از خروج از بنگاه داری بروند برای تولید و بانک باید واحد‌های تولیدی خوب و با ارزش افزوده بالا ایجاد کند و واگذار کند و این خلاف برنامه هفتم هم نیست و در برنامه هفتم پیش بینی شده است و در این قانون هم پیش بینی شده است و اعتماد را به بازار سرمایه برگردانیم و اگر اعتماد برگردد تامین مالی اصلی از طریق این بازار است.
ولی باز هم این تصور نشود که ما می‌خواهیم دوباره اوراق دهیم باراز و نرخ بهره برود بالا و اصلا خودم موافق نیستم بعضی از دوستان فکر می‌کنند که در شرایط فعلی بالا بردن نرخ بهره باعث کنترل تورم می‌شود و این بحث کنزین هاست، آن‌ها مطرح می‌کنند که مربوط به جا‌هایی است که بازار‌های مالی شان تکامل یافته و حساس اند و بانک‌های شان تراز هستند و استاندارد‌های بین المللی دارند، خوب در آن شرایط شما تغییرات کوتاه مدتی که در نرخ بهره میدهید، تقاضای کل را کاهش داده و باعث می‌شود که فشار تورمی کنترل شود.
ولی ما وقتی که نرخ بهره را بالا می‌بریم فقط بانک‌ها ناتراز می‌شود و فکر می‌کنیم که سیصد هزار میلیارد اوراق سی درصدی دادیم ولی باعث شد همه بانک‌ها نرخ شان بالا ببرند و تامین مالی خیلی سنگین و با نرخ بالا شده است و جواب نمی‌دهد در کشور ما اول بانک‌های ناتراز درست کنیم و این‌ها بحث‌های مهمی است و خیلی سخت و پیچیده است و این هارا می‌گویم احساس میکنم که کارهای بسیار سنگینی در پیش داریم ولی می‌شود انجام داد فقط باید اراده باشد و همه کمک کنند و وفاق ملی این است که دولت در این زمینه کمک کنند، چون با سرنوشت و معیشت مردم سروکار دارد.
* لایحه مالیات بر مجموع درآمد که دولت قبل داده بود؟
آن هم هست، البته مجموع درآمد مفهومش است که بعضی از مالیات‌ها را لغو کنیم و یک مقدار پیچیده‌تر است و باید هماهنگ شود با سایر سیاست‌های مالیاتی که قبلا تصویب شده است و دارد اجرا می‌شود و آن‌ها باید بخشی اش حذف شود و بخشی با این ادغام شود.
