«دیافراگم»؛ مستندی برای همه اقشار مردم

جواد وطنی؛ کارگردان مستندی که سیر تاریخی ضبط موسیقی را روایت می کند:

«دیافراگم»؛ مستندی برای همه اقشار مردم

کارگردان مستند «دیافراگم» معتقد است که همه افراد علاقه‌مند به موسیقی و تاریخ، مخاطب فیلم هستند چراکه موسیقی میوه روح است و این اثر به تاریخ آن می‌پردازد.
جواد وطنی تهیه‌کننده و کارگردان مستند «دیافراگم» محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که این روزها در صفحه هنروتجربه پلتفرم هاشور درحال اکران است، در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره شکل‌گیری ایده فیلم گفت: روزی برای دیدار به منزل کسی رفتم که دریایی از مجموعه ارزشمند فونوگراف، گرامافون، رادیوگرام و انبوهی از صفحه‌های سنگی و گرامافون را در خود داشت. طبق قرار و گفت‌وگوهای قبلی، قرار بود مستندی شخصیت محور با حضور علی ابوالخیزیان مجموعه‌دار بزرگ و آرشیویست آثار صوتی ساخته شود اما در ادامه‌ و گس از پژوهش‌های میدانی، روایت فیلم تغییر کرد و به اینجایی رسیدیم که اکنون در هنروتجربه اکران آنلاین شده است.
او ادامه داد: گاهی اوقات یک منبع و شخصیت مهم، بابی می‌شود که گشوده شدنش جهانی بزرگ‌تر را برای فیلمساز فراهم می‌کند بنابراین این دیدار هم انگیزه‌ای برای توسعه طرح اولیه، تحقیقات میدانی بیشتر و اضافه شدن شخصیت‌هایی که از جنس گرامافون بودند و زندگی‌شان با موسیقی گره خورده بود، شد، افرادی مانند میر علیرضا میرعلینقی پژوهشگر موسیقی، محمدرضا شرایلی محقق و نویسنده، بهروز مبصری، سید حسین موسوی تعمیرکار رادیوگرام و حسن حاضر سازنده قطعات گرامافون. فیلم از طریق این شخصیت‌ها سیر تاریخ تحول ضبط موسیقی، آواز و تصنیف‌ها را روایت می‌کند.
وطنی درباره پژوهش فیلم «دیافراگم» خاطرنشان کرد: در ادامه و پس از روایت فیلم ایده اصلی مستند از سال 1397 شکل گرفت، پس از توافق و حمایت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی مراحل تولید آغاز شد، بخش پژوهش فیلم یک سال زمان برد اما تا پایان تدوین فیلم همچنان با همراهی سارا اقبال پژوهشگر فیلم، در جست‌وجو و به دست آوردن اسناد و مدارک آرشیوی بودیم. در طول پژوهش، منابع ارزشمند و اسنادی جمع‌آوری شد که می‌تواند تحقیقی مهم برای تولید مستندهای دیگری با موضوع موسیقی و صدا باشد اما برای جلوگیری از پراکنده شدن موضوع و حفظ ریتم فیلم استفاده نشد.
کارگردان «روزهای اعتراض» درباره نقش مرکز گسترش در طول ساخت این مستند بیان کرد: تولیدات پژوهش‌محور و فیلم‌های مستند فاخر جز با حمایت‌های مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی امکان‌پذیر نیست، سرمایه‌ای که لازم است در بخش فرهنگ و مستندهای تاریخی هزینه شود، فقط با حمایت سازمان سینمایی، به ویژه مرکز گسترش می‌تواند امکان توسعه و تولید داشته باشد.
وی درپاسخ به این پرسش که این مستند چه طیف مخاطبی دارد، مطرح کرد: مستند «دیافراگم» به دلیل موضوع متفاوت و جذابش یعنی موسیقی و خاطراتی که در دل صفحه‌های گرامافون و دستگاه‌های ضبط دارد، محتوای واکاوی شده تاریخی خود را به راحتی در اختیار بیننده خود قرار می‌دهد. از آنجایی که موسیقی میوه روح و نیاز ذهنی انسان است، بنابراین نمی‌توان دایره‌ای محدود از مخاطب را برای این فیلم تعریف کرد؛ همه افراد علاقه‌مند به موسیقی و تاریخ، مخاطب فیلم خواهند بود و البته علاقه‌مندان به موسیقی، به ویژه دانشجویان این رشته، به این فیلم به عنوان مرجع و منبع پژوهش می‌نگرند.
این مستندساز در پایان و در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره اکران آنلاین مستند تصریح کرد: پلتفرم‌های اکران و نمایش آنلاین فیلم‌ها به سرعت در حال گسترش است، بنابراین گزینه مناسبی برای نمایش فیلم‌های مستندی‌ست که سالیان سال در نوبت نمایش و اکران بوده‌اند. از اینکه فرصت بسیار مناسب اکران نوروزی به فیلم مستند «دیافراگم» تعلق گرفت خوشحالم و از مرکز گسترش، به ویژه محمد حمیدی مقدم برای حمایتش از اکران نوروزی این مستند تشکر می‌کنم. البته اینگونه آثار برای دیده شدن بیشتر، نیازمند تبلیغات از جانب مرکز گسترش و همچنین هنروتجربه هستند زیرا تنها و تنها صداست که می‌ماند.