ریاست جمهوری نماد و هویت جمعی یک ملت است

سیده نیر قیمی/ فعال سیاسی اصولگرا گفت :دولت ایران یعنی قوه مجریه اگر برخاسته از یک واقع بینی و توجه به مسائل اصلی ایران وهمچنین توانایی رئیس جمهور و هیئت دولت بربیاید می‌تواند نسبتی از مشکلات فرارو را به ویژه در حوزه سیاست های پولی ،ارزی اقتصاد ، سیاست و اشتغال جبران کند.ریاست جمهوری یک نماد و هویت جمعی یک ملت است یک فردی که در حد ریاست جمهوری ظاهر می‌شود باید بتواند نمایندگی آن ملت را در جهان پیچیده امروز و روابط بین الملل دراقتصاد سیاسی و تمامی نشست‌های بین المللی به نحو احسن بر عهده بگیرد.
بنا بر اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد».
بعد از سانحه هوایی برای رئیس دولت سیزدهم شهادت ایشان و هیات همراه طی جلسه‌ای هشتم تیر ماه 1403 با حضور رئیس قوه قضائییه، رئیس مجلس شورای اسلامی و معاون اول رئیس جمهور به عنوان سرپرست ریاست جمهوری به عنوان روز برگزاری انتخابات زود هنگام ریاست‌ جمهوری تعیین شد.
و برای انتخاب رئیس دولت چهاردهم بر اساس تقویم مصوب انتخابات ثبت نام نامزدها در روزهای دهم تا چهاردهم خرداد انجام و زمان تبلیغات انتخاباتی نیز از روز ۲۳ خرداد لغایت صبح هفتم تیرماه خواهد بود.
در حال حاضر امور کشور توسط معاون اول اجرایی رئیس جمهور سابق انجام شده اما بر اساس قانون فقط 50 روز می‌تواند این مسئولیت را داشته و رئیس جمهور بعدی باید با رای مردم انتخاب بشود.
هر چند برگزاری انتخابات پیش‌روی ریاست جمهوری تفاوتی با سایر انتخابات ندارد اما در شرایط فعلی قطعا دولت سیزدهم در شرایط دشواری قرار دارد.این انتخابات چهارمین انتخابات زود هنگام بعد از انقلاب اسلامی است که در ایران برگزارمی‌شود.
و اما حالا با توجه به قرار گرفتن در شرایط خاص انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری و در این بین کم شدن اعتماد عمومی جامعه نسبت به عملکرد مسئولین کما اینکه در انتخابات اخیرمجلس شاهد استقبال و مشارکت کمرنگ مردم بوده‌ایم ،به نحوی که رکورد پایین‌ترین مشارکت را از آن خود کرد،با توجه به فضای سیاسی جدید بوجود آمده در کشور باید منتظر روز انتخابات و نتیجه بعد از بود.
با توجه به این رویداد سیاسی مهم و درپیش داشتن انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم با «جهانبخش محبی نیا» سیاستمدار،استاد دانشگاه و نماینده ادوار مجلس گفت و گویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آقای دکتر با توجه به این‌که در آستانه انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری قرار داریم، شرایط فعلی جامعه را با تایید شش کاندیدای اعلام شده چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سیاست در جامعه ایران در شرایط ویژه‌ای به سر می‌برد که طبیعیست، گذاره‌های برخاسته از متن مفهومی آن بسیار سخت و پیچیده به نظر می‌آید. یکی از دلایل پیچیدگی سیاست نظری و عملی در حال حاضر جامعه در ایران به سانحه‌ای برمی‌گردد که در آن آقای رئیس‌جمهور و هیات همراه ایشان به رحمت خدا پیوستند و طبیعتا سرنوشت چهار ساله دولت آقای رئیسی به اتمام نرسیده نخبگان،‌عموم مردم، خود دولت و جامعه ایران شرایط ورود به یک انتخابات زود هنگام و ویژه را نداشت .مسئله بعدی قهر طیفی از مردم از صندوق‌های رای است که به هر دلیلی درارتباط با صندوق‌های رای سرودشان امیدوارانه نیست و این هم یک زخمی عمیق بر پیکره سیاست گذاشته و از طرف دیگر ورود بخش اعظمی از اطلاعات غلط و پمپاژهای اطلاعاتی ناملموس به جامعه ایران از داخل و خارج در واقع بر پیکره سیاست نظری و عملی تزریق می‌شود.
هرچند پیامدهای سانحه بالگرد رئیس جمهور و تشییع پیکر شهدا برای جامعه عزت آفرین بود، اما مراقبت از بخش پنهان و ناپیدای این واقعه و رویداد هم قابل توجه است.
افرادی که درحد ریاست جمهوری می‌توانستند ورود به عرصه رقابت داشته باشند به هر دلیل نیامدند وانتخاب بین افرادی دارد برگزار می‌شود که برای چندمین بار است که مردم به آنها اعتماد نمی‌کنند و در بسیاری از موارد مسئولیت‌ها را به عنوان پله قرار می‌دهند که این دقیقاً خلاف فرمایش مقام رهبری است که حضور در صحنه خدمت را به نردبان قرار دادن مسئولیت‌ها در قالب روایت و متن زیبایی اشاره کردند. هرچند یک وجه موجه این قانون از ورود افراد به عرصه انتخابات که سیاست را به ابتذال می‌کشاند مانع شد اما گشایشی برای حضور مناسب و متناسب فراهم نکرده است.

در هر صورت بسیاری از این حضو‌رها حضورهاییست که ناشی از مسئولیت ،آگاهی ، تدین و دقت نیست بلکه یک باد سردی است در خزان که می‌تواند ثمره انتخابات را متاسفانه به شکلی زیر سوال ببرد . من فکر می‌کنم ما با یک نوع بیماری اجتماعی مواجهیم که حقیقتاً باید نخبگان ، موسسات علمی و موسسات سیاسی واقعی فکری اساسی بکنند. اگر سیاست فقط از دالان‌های وزارت کشور بخواهد شکل بگیرد شرایط همین خواهد بود که الان هستیم. سیاست باید با مردم ونخبگان با آزادی وعدالت بوده و آن مسئولیت اجتماعی و الهی که انقلاب اسلامی بر عهده مردم گذاشته با آن آشتی بکند تا فضا برای حضور انسان‌های واقعاً خدمتگزارو عالم که جنم ریاست جمهوری را دارند باز شود . ریاست جمهوری یک نماد و هویت جمعی یک ملت است یک فردی که در حد ریاست جمهوری ظاهر می‌شود باید بتواند نمایندگی آن ملت را در جهان پیچیده امروز و روابط بین الملل دراقتصاد سیاسی و تمامی نشست‌های بین المللی به نحو احسن بر عهده بگیرد و در داخل هم تامین کننده رفاه ، معیشت ، سرافرازی ، فضلیت ، سعادت و برطرف کننده بحران‌های ریز و درشتی باشد که امروز جامعه ما بدون شک با آن مواجه است. اقتصاد ما خوب کار نمی‌کند ، امروز سیاست ما مشکلات بسیار بزرگی پیش روی خود دارد ، فرهنگ رها شده است و نسبت به تکنولوژی‌های جدید که می‌توان برای یک ملت عزت آفرین باشد،بسیاری از این کاندیدا تایتل یا عنوان و کارکرد تکنولوژی‌های روز که فایده بخش و ثمر بخش است را نمی‌دانند.
آیا در شرایط حساس فعلی کشور می توان گفت برخی از چهره ها با چراغ سبز نهادهای بالا دستی به کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری وارد شده و ثبت نام کرده بودند و در صورت مثبت بودن این موضوع این پیام را نمی دهد که نظام قصد عبور از خالص سازی را دارد؟
نه ، اگر منظورتان از نهادهای بالادستی بیت رهبری است ، من با اطمینان می توانم عرض کنم سیاست مقام رهبری چراغ سبز دادن به هیچ یک از کاندیداها نیست .بعضی از این نامزدها احساس مسئولیت کردند آمدند ، برخی خودسر و بعضی ها هم بخاطر این که فعلا سیاست در جامعه ایران هیجانی است بنا به امر رفتارهای احساسی آمدند و هیچ احدی حق ندارد خود را انتصاب به دفتر رهبری یا ارکان دیگر نظام بکند ، مردم نیز آن را به عنوان یک امتیاز منفی نگاه می کنند.یکی از ویژگی های مثبت انقلاب اسلامی دادن حریت به افراد است، مردم ایران حریت و آزادی ، استقلال ، سرنوشت فردی و جمعی را در هیچ راه غیر مطمئنی هزینه نخواهند کرد. .
بنا براین می توان امیدوار بود که دیگرجریان پوپولیستی جایی در بین مردم و جامعه ایران نمی‌تواند داشته باشد ؟
نه با این اطمینان نمی‌توانیم بگوییم هم بخشی از مردم دچار پوپولیسم هستند و هم بخشی از نخبگان . پوپولیسم یک عارضه و بیماری جهانی است به خاطر مشکلات اقتصادی ،معیشت، رفاه، اشتغال و درآمد پایین و بسیاری از دلایل دیگر اقتصادی سیاسی نه تنها در ایران بلکه در جوامع جهانی در حال رشد است و ما هنوز پیش بینی می‌کنیم که تا یک دهه یا دو دهه جامعه ایران بسیار به شکل غیر قابل باوری در کنار رفتارهای اخلاقی خودش با پوپولیسم زندگی خواهد کرد. پوپولیست به موازات با اقدامات علمی تکنولوژی همراه با عقلانیت متاسفانه آبشخورهای زیادی دارد و ادامه خواهد یافت.
چون یکی از زمینه‌های رشد پوپولیست در داخل کشور پوپولیسم جهانی است که مشابهت‌های بین پوپولیسم آمریکا و پوپولیسم جامعه ایران ، پوپولیسم اروپایی و جامعه ایران و پوپولیسم آسیایی و جامعه ایران شاهدیم . بررسی‌های جهانی هم نشان داده که دموکراسی و آزادی در آینده روزگار خوب و خوشی نخواهد داشتف مگر جوامعی که به معنی واقعی یک کلمه ستون های فرهنگی و پایه‌های مدیریتی تجارب تاریخی آنها به قدری از آگاهی ،هوشیاری و هوشمندی برخوردار است که در کنار این پوپولیسم فریب آن را نخورده و در آن غرق نشده اند. بالاخره نادیده گرفتن پوپولیسم در جامعه ایران برای یک سیاست ورز بزرگترین اشتباه است ما گفتیم بخشی از مردم ایران که درصدی از آن هم از صندوق‌ها رای ناامید شده اند بهتراست برگردند و با صندوق رای آشتی کنند ، چرا که بهتر از گزینه دموکراسی و رفتن در دل صندوق و مراقبت کردن از انتخابات منتهی به گزینش مردم صالح عالم الان حتی در جامعه جهانی هم راهی را به عنوان راه جایگزین عرضه نکرده‌اند.
آقای دکتر شما به عنوان فردی که سالها با سیاست زیسته و آشنایی دارید،چشم انداز دولت چهاردهم را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟

روایت‌های مشکوکی از بعضی از موسسات می‌بینیم که برای ملت ایران در حوزه انتخابات دیکته می‌نویسند که طبیعتاً این موضوع نگران کننده است و باید حواسمان جمع باشد دولت ایران یعنی قوه مجریه اگر برخاسته از یک واقع بینی و توجه به مسائل اصلی ایران وهمچنین توانایی رئیس جمهور و هیئت دولت بربیاید می‌تواند نسبتی از مشکلات فرارو را به ویژه در حوزه سیاست های پولی ،ارزی اقتصاد ، سیاست و اشتغال جبران کند، اما این نکته را یادآوری می‌کنم سپردن سرنوشت جامعه ایران به دست جریانات تندرو ، رادیکال و جریاناتی که فهم درستی از مسائل بین المللی ایران ندارند به حاشیه بردن مسائل اصلی و حاکم کردن مسائل حاشیه‌ای بر مسائل اصلی و تخریب زیرساخت‌های فرهنگی، مدیریتی و تکنولوژی می‌تواند نمونه‌ای از آن باشد . ما با ناترازی انرژی مسائل مربوط به آب ومسائل مربوط به درآمدها مواجهیم ، نا ترازی‌های زیادی وجود دارد که اگر روی هم انباشته شوند می‌تواند در یک مرحله شکننده باشد ، علی ایحال رادیکال‌ها ، افراد تندرو و افرادی که اطلاعات مدیریتی حکمرانی سیاست گذاری برنامه‌ریزی و طرح‌های آنها در حدی نیست که بتوانند با توجه به زیرساخت‌ها، مردم ایران را به سمت خروج از مشکلات اقتصادی پیش ببرند می‌تواند درآینده ما را به حبابی سوار کند که نمی خواهم با ذکر پیامدهای آن ذائقه ملت ایران را تلخ کنم ، یاس شدید را جزو یژگی‌های یک سیاست ورزی خوب نمی‌دانم، اما دل سپردن به خواب و خیال و ورود به توهم در حوزه مملکت داری را بزرگترین آسیب برای کشور می‌پندارم.
ارزیابی شما نسبت به مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو با توجه به مشارکت ضعیف و اعتماد کم مردم به دولتمردان در انتخابات اخیر مجلس چیست؟ فکر می‌کنید مشارکت افزایشی خواهیم داشت؟
تصور می کنم مشارکت فورانی نخواهیم داشت ،از طرفی مشارکتی هم که در حدی باشد که موجب نکبت و سرافکندگی شود شاهد نخواهیم شد، مگر اینکه فضا را به نحوی ببندیم که یک راه پیش روی مردم وجود نداشته باشد، البته بعید می‌دانم عزیزان شورای نگهبان و کلیت نظام به این سبک رضایت دهند.
هرچند بسیاری از این افراد خرده جریانات وکوتوله‌های سیاسی برای اینکه خودشان را به نان و نوایی برسانند حاضرند انقلاب و جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال ببرند و مشارکت به حدی باشد که به غیرازانتخاب این افراد ، مردم چاره‌ای دیگری نداشته باشند، اما اطمینان می‌دهم این خواسته‌های برخاسته ازعدم توجه به واقعیت‌های اجتماعی بر سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی بتواند سایه بیفکند. جمهوری اسلامی به حدی از بالندگی ، رشد و بلوغ رسیده که می‌تواند فضا را برای انواع سلیقه‌ها باز بکند و از افرادی که تا به حال آمده‌اند هم افرادی هستند که این فهم را دارند که رئیس جمهور باید در دل قانون اساسی و با توجه به فضایی که قانون اساسی برایش باز می‌کند اعمال قدرت کند.
به عنوان آخرین سوال با توجه به اینکه آبان ماه امسال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درپیش است و به احتمال زیاد ترامپ هم از یکی از نامزدهای انتخابات البته اگر مشکلات قضایی نداشته باشد خواهد بود، از نگاه شما سیاست ایران در این فضا چگونه باید باشد؟
البته در این مورد به صراحت عرض می کنم که پیوند دادن سرنوشت بین‌المللی ایران با توجه به تحولات جامعه آمریکا کاریست که در حوزه امنیت ملی و مسائل جامعه ایران خیلی مورد اقبال نمی‌تواند باشد و درست هم این است که ما با توجه به شرایط بین‌الملل در جامعه خودمان راهکارهای مستقل ، بدون نیاز و وابستگی به جوامع دیگر راه خودمان را در پی بگیریم. سیاست جهانی طوری است که در دایره اثرگذاری و اثرپذیری قرار دارد همان‌طوری که ما از جوامع جهانی تاثیر برمی‌داریم، جامعه جهانی هم از رویدادهای ایران متاثرخواهند شد. برای جامعه ایران تنها درخواستی که از ملت و نخبگان و رسانه‌ها و فضای مجازی به عنوان یک فرد که به سربلندی جامعه ایران علاقمندم این است که فضای حاکم بر جامعه فضای مطمئنی نیست در فضای نامطمئن باید خیلی با مراقبت پیش رفت به نحوی که افرادی که به دنبال ماجراجویی هستند با عقلانیت و با تدبیر اجازه حرکت‌های بیگانگان را ندهند هرچند جامعه ایران از بعد دفاع در مقابل هر نوع هجمه خارجی آمادگی کامل را دارد ودر این اواخر هم اقدامات ، روایات ها و تفسیرهایی از ملت ایران دیدیم که شایسته مردم ایران بود، البته راه برای ترامپ باز نیست ولی حواسمان باشد که جامعه آمریکا در حال حاضردرمرحله هیجان و توجه به اقدام‌های واکنشی و همچنین در یک مرحله تبعیض آمیز و بغض آلود به سر می‌برد که طبیعی و لازمه آن توجه و تحلیل به واقعیت جهانی است.