سمیه اسلامی؛ نویسنده کتاب: چاپ‌های متعدد بدون پرداخت حق تالیف رایج شده است

یک نویسنده کتاب لزوم برگزاری نشستی برای بررسی آسیب‌های حقوقی در حوزه نشر را ضروری دانست و فراهم کردن سیاست‌هایی که حمایت از نویسندگان را در دستور کار قرار دهد، مهم خواند.
در گفت‌وگو با میزان درباره نقش قوه قضاییه در رعایت قانون کپی‌رایت گفت: حقوق نویسندگان در وضیعت نامناسبی قرار دارد. آنها نمی‌توانند به عنوان یک حرفه به نویسندگی نگاه کنند و در عین حال حقوق اولیه مولفان نیز نادیده گرفته می‌شود، از سوی دیگر هیچ نهاد و یا قانونی عملا حاضر به حمایت از نویسندگان و حقوق آن‌ها نیست.
وی ادامه داد: ورود قوه قضاییه و حمایت از نویسندگان یک ضرورت است و چنانچه در این زمینه حمایت و پشتیبانی شکل نگیرد، فرهنگ آینده کشور در خطر خواهد بود، زیرا نویسندگان سازندگان فرهنگ آینده کشور محسوب می‌شوند، ولی در سخت‌ترین شرایط قرار دارند و هیچ یک از کانون‌ها و دستگاه‌ها حاضر به حمایت واقعی و عملی از آنها نیستند.
اسلامی تاکید کرد: شرایط در شهرستان‌ها به مراتب سخت‌تر از پایتخت است. چنانچه نویسنده‌ای به ناشران و یا دستگاه‌های مرتبط اعتراض کند، با برخورد سخت مواجه شده و عملا باید فاتحه نویسندگی را بخواند؛ این در حالی است که دستمزدی که به نویسندگان بابت تلاش شبانه‌روزی و پژوهش‌های متعدد پرداخت می‌شود، بسیار ناچیز است.
وی اشاره‌ای به قراردادهای بین نویسنده و ناشران داشت و بیان کرد: پیمان‌نامه‌ها که با نویسندگان بسته می‌شود در بهترین شرایط ۱۵درصد از پشت جلد کتاب خواهد بود و در بسیاری از موارد تنها ۱۰درصد از قیمت پشت جلد را شامل می‌شود. در برخی از موارد نیز این میزان دستمزد تنها برای چاپ اول به نویسنده تعلق می‌گیرد و در چاپ‌های بعدی حقوق مولف نادیده گرفته می‌شود. حتی بدون اطلاع مولف، کتاب به چاپ‌های متعددی می‌رسد و بدین ترتیب حقوق اولیه نویسنده نابود می‌شود.
این نویسنده تاکید کرد: چنانچه قوه قضاییه سازوکاری را مبنی بر ایجاد قرارداد‌های مناسب برای نویسنده در نظر بگیرد و آن‌ها را با ضمانت اجرایی همراه کند، قطعا رویکردی ارزشمند پیش پای اهالی فرهنگ و نویسندگان فراهم کرده است.
نویسنده وجاهت خود را از دست‌ داده است
وی ضمن گلایه از دستگاه‌ها و ارگان‌های فعال در عرصه نشر بیان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بسیاری از نهادهای مرتبط هیچ یک حقوق نویسنده را عملا در نظر نگرفته و برای آن قدمی برنمی‌دارند. آن‌ها در هنگام اعتراض به این رویکردشان تنها شعار سخنرانی‌های بلند و گوش‌نواز را ارائه می‌کنند. دفاع از مولفان و نویسندگان در کشور ما وجاهت قانونی خود را از دست داده و قربانی بی‌انضباطی‌های مختلف شده است.
دغدغه‌های نویسندگان و اهمیت ورود قوه قضاییه
نویسنده کتاب «برای زین‌أب» درباره عدم رعایت حقوق کپی‌رایت تصریح کرد: سال گذشته یکی از کتاب‌هایم رونمایی شد، بدون اینکه من اطلاعی از آن داشته باشم و به چند چاپ نیز رسیده بود. هنگامی که مطلع شدم به این عمل اعتراض کردم. متاسفانه چنین وقایعی در حوزه نشر کم نیستند و دل نویسندگان را می‌آزارد. کمبود دستمزد و نادیده گرفتن حقوق نویسنده همگی دغدغه‌های این روز‌های نویسندگان بوده و ورود قوه قضاییه برای رسیدگی به این مهم را طلب می‌کند.
وی تاکید کرد: ناشرانی هستند که در شناسنامه کتاب تعداد تیراژ را هزار نسخه قید می‌کنند، اما عملا ۲هزار نسخه از کتاب منتشر می‌شود و سود قابل توجهی به دست آن‌ها می‌آید، در حالی که نویسنده هیچ اطلایی درباره آن ندارد. این امر تنها مختص ناشران دولتی و یا خصوصی نیست. شکل‌گیری چنین رویداد‌هایی نوعی ظلم و نادیده گرفتن قانون محسوب می‌شود و قوه قضاییه می‌تواند به آنها ورود کند.
اسلامی اشاره‌ای به قوانین حامی نویسندگان داشت و افزود: قوانین کمی در مورد حقوق نویسنده وجود ندارد، اما ناظر و حامی برای نویسندگان نیست؛ همین امر سبب شده تا نویسندگان حقوقشان پایمال شود. نظارت و ورود قوه قضاییه امری مهم در این حوزه بوده و می‌تواند بسیاری از مشکلات و چالش‌های پیش روی نویسنده را خاتمه دهد.
یک پیشنهاد
وی پیشنهاد کرد: چنانچه مدیران و مسئولان در قوه قضاییه نشستی با حضور برخی نمایندگان نویسندگان از سراسر کشور و برخی از ناشران داشته باشند، قطعا می‌توانند در این زمینه رویکرد‌ها و راهبرد‌های مناسبی را تهیه کنند و به مرحله اجرا بگذارند؛ امری که قطعا می‌تواند شرایط مناسبی را برای حوزه نشر رقم بزند.

نویسنده کتاب «رد پای پدر» در مورد افزایش قیمت کاغذ و تولید کتاب بیان کرد: افزایش قیمت کتاب طی ماه‌های اخیر بسیار زیاد بوده است، به حدی که در سال گذشته چاپ یک کتاب ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان تمام می‌شد، اما امسال همان کتاب ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان برای هر مخاطب تولید می‌شود؛ این امر سبب دور شدن مخاطب از خرید کتاب می‌شود و در نهایت ضرر آن به جیب مخاطب و بدتر از آن نویسنده می‌رود، زیرا هزینه پژوهش‌های نویسنده را نمی‌توان از آن استخراج کرد.
ی وجود بی‌عدالتی در حوزه هنر را مورد مقایسه قرار داد و تاکید کرد: هنرمندان و بازیگران دستمزد‌های میلیاردی دریافت می‌کنند و این در حالی است که این نویسندگان هستند که نقش بسزایی در فرهنگ‌سازی برای کشور دارند، اما حمایت از آنها بسیار ناچیز است و سطح درآمد آنها از حداقل‌ها هم کمتر است. گاهی نگارش یک کتاب هزینه‌های بسیاری را برای نویسنده به همراه دارد، در حالی که دستمزد در نظر گرفته‌شده یک‌سوم و یا کمتر از آن است. این بی‌عدالتی توجه بیش‌ازپیش قوه قضاییه را طلب می‌کند.