سیاست تنش زدایی با غرب به تحکیم روابط ایران با روسیه و چین کمک می کند

• رامین کیانی، تحلیلگر مسائل بین المللی و معاون پژوهشی اندیشکده دیپلماسی ملل در گفتگو با بشارت نو: ایران، به عنوان یک بازیگر مهم در غرب آسیا، می‌تواند از سیاست تنش‌زدایی با غرب بهره‌برداری کند. این سیاست به ایران این فرصت را می‌دهد تا از فشارهای اقتصادی و سیاسی غرب کاسته و در عین حال در صدد توسعه و تحکیم روابط خود با دیگر قدرت‌های نوظهور، نظیر چین و روسیه، برآید.
• ایران یک قدرت منطقه ‌ای با دستاوردهای استراتژیک و منابع قابل توجه بوده، در حالی که اوکراین در موقعیتی است که نیازمند حمایت‌ های خارجی برای مقابله با تهدیدات روسیه است.
• ایران به عنوان یک قدرت منطقه ‌ای که در محیطی پرتنش قرار دارد، نیازمند اتخاذ رویکردی واقع ‌بینانه و متعادل در روابط بین ‌الملل است. مدیریت یا کنترل تنش با ایالات متحده برای ایران با توجه به تضعیف برتری منطقه ‌ای ایران در ماه ‌های اخیر و بحران ‌های اقتصادی داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است.
• اگر ایران بتواند روابط خود را با آمریکا به طور تدریجی از طریق دیپلماسی و گفتگو بهبود بخشد، این مسئله می‌تواند به افزایش دسترسی ایران به بازارهای جهانی کمک کند. همچنین، فرآیند تنش‌زدایی به ایران این امکان را می‌دهد که جایگاه خود را در عرصه بین‌المللی تقویت کند و از انزوای سیاسی رهایی یابد.

پدرام کمالی/ پس از پیروزی مجدد دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، یکی از وعده هایی که او داد، پایان دادن به جنگ اوکراین بود. بنابراین ترامپ و دولتمردان سیاست خارجی اش برای حل بحران اوکراین با روسیه وارد مذاکره شدند. در حالی که دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ میان روسیه و اوکراین تلاش می کند، سفر زلنسکی به آمریکا بهانه جدیدی را برای حمله مدافعان تحریم علیه طرفداران مذاکره و رفع تحریم ها به وجود آورده است. اخیرا ویدیوی مشاجره زلنسکی و ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید در فضای مجازی وایرال شده است‌. پس از پخش این کلیپ، بسیاری از فعالان سایبری جناح اصولگرا و حتی برخی از چهره های سیاسی این جریان با تخطئه طرفداران رفع تحریم و مذاکره با آمریکا، استدلال می کنند که در صورت مذاکره باید منتظر رفتار مشابهی همچون رفتاری که با زلنسکی شد از سوی آمریکا با ایران باشیم! پاسخ مناسب به این سفسطه چیست؟ تفاوت مذاکره احتمالی ترامپ و پزشکیان با ترامپ و زلنسکی در چیست؟

اینها سوالاتی بود که بشارت نو در گفتگو با یکی از تحلیلگران حوزه مسائل بین المللی در صدد پاسخ به آن برآمد. رامین کیانی، کارشناس و تحلیلگر مسائل بین المللی و معاون پژوهشی اندیشکده دیپلماسی ملل است. در ادامه مشروح گفتگو با وی را می خوانید.

شرایط ایران و اوکراین در مذاکره با آمریکا یکسان نیست

کیانی در ابتدا با اشاره به مقایسه نادرست میان ایران و اوکراین، اظهار کرد: باید تفاوت‌ های کلیدی میان موقعیت‌ اوکراین و ایران و همچنین شرایط مختلف سیاسی و ژئوپولیتیکی را در نظر گرفت. اوکراین در یک وضعیت جنگی و بحرانی با روسیه قرار دارد. کمک‌ های نظامی و اقتصادی ایالات متحده به اوکراین بخشی از یک استراتژی کلان برای مهار روسیه است. در چنین شرایطی، آمریکا و زلنسکی تحت فشارهای خاص خود قرار دارند. در حالی که ایران در موقعیتی متفاوت است و مذاکره با ایران بیشتر در قالب مسائل امنیتی، اقتصادی و هسته‌ ای است و شرایط متفاوتی دارد.

وی افزود: ایران یک قدرت منطقه ‌ای با دستاوردهای استراتژیک و منابع قابل توجه بوده، در حالی که اوکراین در موقعیتی است که نیازمند حمایت‌ های خارجی برای مقابله با تهدیدات روسیه است. علاوه بر این، رفتار آمریکا با کشورهایی که می ‌توانند قدرت منطقه‌ ای داشته باشند (مثل ایران) معمولا با دقت بیشتری ارزیابی می‌ شود و سیاست‌ های آن می ‌تواند منافع خاص خود را دنبال کند. برخلاف اوکراین که بیشتر به دنبال حمایت فوری از آمریکا است، ایران به دلیل جایگاه خاص خود در خاورمیانه، می‌ تواند وارد بازی ‌های پیچیده‌ تری شود.

در ماه های اخیر برتری منطقه ای ایران تضعیف شده است

معاون پژوهشی اندیشکده دیپلماسی ملل با بیان اینکه در دنیای پیچیده و چند قطبی امروز، سیاست خارجی کشورها به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل ملاحظات ژئوپولیتیکی، اقتصادی و امنیتی می ‌شود، عنوان کرد: ایران به عنوان یک قدرت منطقه ‌ای که در محیطی پرتنش قرار دارد، نیازمند اتخاذ رویکردی واقع ‌بینانه و متعادل در روابط بین ‌الملل است. مدیریت یا کنترل تنش با ایالات متحده برای ایران با توجه به تضعیف برتری منطقه ‌ای ایران در ماه ‌های اخیر و بحران ‌های اقتصادی داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: در این زمینه، چند جنبه مهم قابل توجه است: اول این که ایران با بحران ‌های اقتصادی عمیق مواجه است که عمدتا ناشی از تحریم‌ های شدید ایالات متحده و متحدان آن است. این تحریم‌ ها تاثیرات منفی زیادی بر صنایع مختلف ایران، از جمله نفت، بانکداری و تجارت بین ‌المللی داشته ‌اند. اگر ایران بتواند در روابط خود با آمریکا تنش‌ها را کاهش دهد، احتمالا قادر به کاهش تحریم‌ ها و دسترسی به بازارهای جهانی و منابع مالی بیشتری خواهد بود. علاوه بر این، بحران‌ های اقتصادی و مشکلات معیشتی، به ویژه در سال ‌های اخیر، موجب نارضایتی عمومی و اعتراضات اجتماعی در داخل ایران شده است. کاهش تنش با آمریکا می ‌تواند کمک کند تا ایران منابع بیشتری را به مسائل داخلی خود اختصاص دهد، به جای اینکه همه منابع خود را صرف تقابل ‌های بین‌ المللی کند. این امر می ‌تواند به کاهش نا آرامی ‌ها و افزایش ثبات داخلی منجر شود. به نظر می رسد با توجه به تضعیف نفوذ منطقه ‌ای ایران، مدیریت تنش با آمریکا می ‌تواند به ایران کمک کند تا فضای لازم برای بازنگری و تقویت استراتژی ‌های منطقه ‌ای خود را پیدا کند.

ایران در سیاست خارجی باید واقع بین باشد

کیانی با تاکید بر اینکه کاهش تنش می‌تواند ایران را قادر سازد تا روابط خود را با دیگر قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بهبود بخشد، بیان کرد: روابط بهتر با کشورهای اروپایی، چین و روسیه می‌تواند به ایران کمک کند تا موقعیت خود را در مذاکرات و دیپلماسی بین‌المللی تقویت کند. ایران در دنیای پیچیده و متغیر امروز باید از رویکردی واقع‌بینانه و هوشمندانه برای پیشبرد استراتژی‌های ملی خود استفاده کند. یکی از ارکان این رویکرد، اجتناب از وابستگی به اتحادهای دائمی است که می‌تواند باعث محدود شدن گزینه‌ها و انعطاف‌پذیری سیاست خارجی شود. در عوض، ایران باید در راستای ایجاد روابط استراتژیک مبتنی بر شراکت و همکاری با کشورها و بازیگران مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی گام بردارد. این نوع روابط به ایران این امکان را می‌دهد که در عین حفظ استقلال و حاکمیت خود، از فرصت ‌های جهانی بهره ‌برداری کند و سیاست خارجی خود را با دقت و انعطاف بالا تنظیم نماید.

این تحلیلگر مسائل بین المللی در ادامه با اشاره به سرعت تحولات در دنیای معاصر، اظهار کرد: در دنیای معاصر که به‌ سرعت در حال تحول است، پیوندهای ایدئولوژیک یا به ظاهر استراتژیک ایران با برخی کشورها، می‌تواند کشور را در موقعیتی قرار دهد که مجبور به پذیرش برخی الزامات یا رویکردهای بین‌المللی خاص باشد. در حالی که روابط شراکتی و همکاری‌های استراتژیک این امکان را به ایران می‌دهند که از وابستگی به یک یا چند کشور خاص بپرهیزد و در عوض سیاست خارجی خود را بر اساس منافع ملی و شرایط روز تطبیق دهد. این به ایران کمک می‌کند تا در قبال بحران‌ها و تحولات جهانی، قادر به انتخاب مسیرهایی متنوع و مؤثر باشد.

کیانی ادامه داد: امروزه جهان شاهد تغییرات سریع در ساختار قدرت‌های جهانی است. از یک سو، کشورهای نوظهور و قدرت‌های منطقه‌ای در حال تقویت موقعیت خود هستند و از سوی دیگر، قدرت‌های بزرگ به‌ طور مرتب در حال تغییر سیاست‌های خود هستند. در چنین شرایطی، ایران باید قادر باشد که سیاست خارجی خود را به ‌طور مداوم تطبیق دهد. روابط شراکتی و همکاری‌های استراتژیک به‌ ویژه در زمینه‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی این انعطاف‌پذیری را فراهم می‌آورد. ایران می‌تواند در این چارچوب، به‌طور موثر و کارآمد با کشورهای مختلف همکاری کند و در برابر تحولات و تهدیدات جهانی واکنش نشان دهد.

روابط با غرب زمینه ساز کاهش تنش ها و بسترساز سرمایه گذاری خارجی است

تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به اهمیت ایجاد موازنه در سیاست خارجی، تاکید کرد: ایجاد توازن در سیاست خارجی به معنای حفظ یک رویکرد چندجانبه است که امکان تعامل با قدرت‌های مختلف جهانی را فراهم می‌آورد و از انحصار در روابط با یک قدرت خاص جلوگیری می‌کند. ایران، به عنوان یک بازیگر مهم در غرب آسیا، می‌تواند از سیاست تنش‌زدایی با غرب بهره‌برداری کند. این سیاست به ایران این فرصت را می‌دهد تا از فشارهای اقتصادی و سیاسی غرب کاسته و در عین حال در صدد توسعه و تحکیم روابط خود با دیگر قدرت‌های نوظهور، نظیر چین و روسیه، برآید. روابط با قدرت‌های غربی، به ویژه از طریق توافق‌های دیپلماتیک و اقتصادی، می‌تواند در نهایت زمینه‌ساز کاهش تنش‌ها و ایجاد بستری برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران باشد. این امر برای دستیابی به رشد اقتصادی و توسعه پایدار حائز اهمیت است. در عین حال، رویکرد تنش‌زدایی با غرب می‌تواند به ایران کمک کند تا در سطح جهانی نقش فعالتری در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایفا کند. در نهایت، ایران با اتخاذ رویکردی جامع و چندوجهی در سیاست خارجی می‌تواند به جای تمرکز صرف بر یک منطقه یا قدرت خاص، به دنبال ایجاد روابط متنوع و مستحکم با بازیگران مختلف جهانی باشد. این استراتژی نه تنها منافع اقتصادی و سیاسی ایران را تأمین می‌کند، بلکه به تقویت امنیت ملی و حفظ استقلال سیاسی کشور در برابر تهدیدات مختلف کمک خواهد کرد.

معاون پژوهشی اندیشه دیپلماسی ملل با اشاره به روابط تجاری چین و آمریکا، عنوان کرد: همانطور که چین و ایالات متحده، علیرغم تضادهای ساختاری و عمیق در بسیاری از زمینه‌ها، توانسته‌اند در مسائل مختلف از جمله تجارت، تغییرات اقلیمی و امنیت جهانی همکاری کنند؛ ایران نیز می‌تواند سیاست تنش زدایی را در پیش گیرد. چین و آمریکا، به عنوان دو قدرت جهانی با تفاوت‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی قابل توجه، در مواجهه با چالش‌های پیچیده‌ای قرار دارند. با این حال، آن‌ها درک کرده‌اند که کاهش تنش‌ها و برقراری خطوط ارتباطی مستمر برای منافع ملی هر کدام از این کشورها مفید است. این واقعیت که دو کشور با چنین تضادهایی قادر به توافق در حوزه‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و امنیت هسته‌ای بوده‌اند، نشان می‌دهد که دیپلماسی حتی در شرایط پر تنش نیز می‌تواند به پیشرفت منجر شود.

تحریم‌های اقتصادی اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده است

وی در پایان با بیان اینکه ایران و آمریکا می توانند اختلافات خود را کاهش دهند، تاکید کرد: ایران و ایالات متحده نیز با وجود تاریخی طولانی از تنش‌ها و اختلافات، باید ظرفیت‌های مشابهی را برای تنش‌زدایی و همکاری در نظر بگیرند. یکی از مزایای شروع فرآیند تنش‌زدایی برای ایران، فرصت‌های جدید اقتصادی و سیاسی است که از طریق کاهش فشارهای بین‌المللی، به ویژه در زمینه‌های اقتصادی و تجاری به دست می‌آید. تحریم‌های اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک سال‌هاست که اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده و بسیاری از منافع اقتصادی کشور را محدود کرده است. اما اگر ایران بتواند روابط خود را با آمریکا به طور تدریجی از طریق دیپلماسی و گفتگو بهبود بخشد، این می‌تواند به برداشته شدن بسیاری از این موانع و افزایش دسترسی به بازارهای جهانی کمک کند. همچنین، فرآیند تنش‌زدایی به ایران این امکان را می‌دهد که جایگاه خود را در عرصه بین‌المللی تقویت کند و از انزوای سیاسی رهایی یابد. روابط بهتر با ایالات متحده، اگرچه به معنی حل کامل همه اختلافات نیست، اما می‌تواند منافع بسیاری برای هر دو کشور به همراه داشته باشد.