ماشه چکانده شد اما عمل نکرد!

«بشارت نو» علت حرکت ترامپ به سمت معامله با تهران را بررسی می کند:
در حالیکه اعلام شد «اسنپ بک» علیه ایران فعال شده اما با پایان قطعنامه ۲۲۳۱ مکانیزم ماشه نیز در عمل منقضی شده است

میترا موحد/ در حالی که در هفته های اخیر فضای پیرامون فعال شدن اسنپ بک علیه ایران فعال شده اما به نظر می رسد با پایان تاریخ قطعنامه2231 مکانیسم ماشه نیز در عمل منقضی شده باشد. در این زمینه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مورد انقضای قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بیانیه‌ای صادر کرد.در بخش هایی از این بیانیه آمده است:« همانطور که در موضع‌گیری‌ها و بیانیه‌های رسمی قبلی در خصوص برجام و قطعنامه شماره ۲۲۳۱ مورخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران تصریح شده است، دوره زمانی ۱۰ ساله تعیین شده طبق این قطعنامه ابتدای هفته جاری به پایان می‌رسد و همه مفاد آن شامل محدودیت‌های پیش‌بینی‌شده در مورد برنامه هسته‌ای ایران و سازوکار‌های مربوطه، از این تاریخ خاتمه‌یافته تلقی می‌شوند.به همین ترتیب موضوع هسته‌ای ایران که تحت عنوان «منع اشاعه» در دستور کار شورای امنیت قرار داشته است، باید از فهرست موضوعات مورد بررسی شورای امنیت سازمان ملل خارج شود.
با انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، باید با برنامه هسته‌ای ایران مانند برنامه هسته‌ای هر کشور فاقد تسلیحات هسته‌ای عضو معاهده منع اشاعه رفتار شود. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مجدداً بر غیرقانونی بودن حرکت سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، فرانسه، آلمان) که بی‌هیچ مبنای قانونی یا دلیل منطقی و صرفاً در راستای تبعیت از خواست آمریکا -به عنوان طرفی که در سال ۲۰۱۸ به‌صورت یکجانبه و ناموجه از برجام خارج شده بود- اقدام به سو استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام جهت بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورای امنیت کردند، تاکید می‌کند و خاطرنشان می‌نماید که این حرکت سه کشور اروپایی هیچ خدشه‌ای به ترتیبات قانونی مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱، از جمله زمان انقضای آن، وارد نکرده و این قطعنامه باید در موعد مقرر (۲۶ مهر ۱۴۰۴) خاتمه‌یافته تلقی شود.
عراقچی: اسنپ بک فعال نشده است
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی درباره شکل‌گیری اجماع جهانی پیرامون انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت: «بر اساس دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و کشور‌هایی مانند روسیه و چین که از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند، برخلاف موضع آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی، سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (اسنپ‌بک) فعال نشده و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، در روز ۲۶ مهر ۱۴۰۴، رسماً منقضی شد.»
وی افزود: «با پایان اعتبار این قطعنامه، تمامی محدودیت‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل برداشته شده و موضوع ایران نیز از دستورکار این شورا خارج می‌شود.»

عراقچی در ادامه با اشاره به برخی حواشی مطرح شده افزود: «آنچه در خصوص اسنپ بک و حواشی آن در مذاکرات برجام گذشت، در مکتوبات مربوط به شرح مذاکرات برجام آمده و بار‌ها در مصاحبه‌ها و گفت‌و‌گو‌های تلویزیونی توسط اینجانب نیز تشریح شده است؛ اما آنچه در شرایط کنونی اهمیت دارد، تمرکز بر تقویت موضع ایران و کشور‌های هم‌فکر در شورای امنیت و حفظ وحدت و انسجام ملی برای پیشبرد منافع عالیه کشورمان است.»
نامه مشترک ایران، روسیه و چین
ایران، روسیه و چین روز شنبه ۲۶ مهرماه برابر با ۱۸ اکتبر در نامه مشترکی اعلام کردند: بر اساس بند عملیاتی ۸ قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی مفاد آن پس از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه یافته است و اختتام کامل و به‌موقع قطعنامه ۲۲۳۱ به منزله پایان بررسی موضوع هسته‌ای ایران در شورای امنیت است؛ امری که موجب تقویت اقتدار شورا و اعتبار دیپلماسی چندجانبه می‌شود. در نامه مشترک سفرای سه کشور ایران، روسیه و چین در سازمان ملل آمده است: مفتخریم که به نامه مشترک وزرای امور خارجه جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵، که در شورای امنیت و مجمع عمومی توزیع گردیده است، اشاره نماییم؛ مکاتبه‌ای که در آن موضع مشترک کشور‌های ما نسبت به اقدامات اخیر بریتانیا، فرانسه و آلمان که مدعی هستند در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت انجام گرفته است، تبیین گردیده است.
سه کشور افزودند: مجددا تاکید می‌نماییم که تلاش سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک»، ذاتا از حیث حقوقی و آین‌کار معیوب و فاقد وجاهت حقوقی است. سه کشور اروپایی، که خود از اجرای تعهداتشان ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خودداری کرده و همچنین روند مقرر در «سازوکار حل‌وفصل اختلافات» را طی نکرده‌اند، فاقد صلاحیت استناد به مفاد آن هستند.

ایران، روسیه و چین در نامه مشترک خود تصریح کردند: در این چارچوب، تاکید می‌نماییم که بر اساس بند عملیاتی ۸ قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی مفاد آن پس از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه
یافته است. بار دیگر تصریح می‌کنیم که اختتام کامل و به‌موقع قطعنامه ۲۲۳۱ به منزله پایان بررسی موضوع هسته‌ای ایران در شورای امنیت است؛ امری که موجب تقویت اقتدار شورا و اعتبار دیپلماسی چندجانبه می‌گردد.
چرا ترامپ باید به سمت معامله با تهران حرکت کند؟
ترامپ از تهران برای شرکت در اجلاس شرم‌الشیخ درباره غزه دعوت کرد دعوتی که ایران رد کرد. پیام روشن است: جاه‌طلبی‌های هسته‌ای مبهم ایران و تنش مداومش با آمریکا همچنان تهدیدی برای ثبات منطقه‌ای باقی مانده است. ایران در حال حاضر از نظر راهبردی در تنگنا قرار گرفته و فضای مانورش بسیار محدود است. در اروپا نیز بازاعمال تحریم‌ها شامل مسدودسازی دارایی‌ها، تحریم تسلیحاتی و ممنوعیت تجارت انرژی شد.ارز ایران همچنان نوسان دارد، تورم سر به فلک کشیده، صادرات نفت محدود است و سرمایه‌گذاری خارجی عملاً وجود ندارد.اقتصاد ایران از پیش، زیر فشار تحریم‌های «فشار حداکثری» آمریکا که پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای (برجام) در سال ۲۰۱۹ بازگردانده شده است.تنها حوثی‌ها در یمن هنوز به حملات محدود پهپادی علیه اسرائیل ادامه می‌دهند، اما ظرفیت‌شان کاهش یافته و انتظار می‌رود حملات اسرائیل علیه آن‌ها از سر گرفته شود. این تحولات منطقه‌ای در واقع می‌توانست فرصتی برای ایالات متحده باشد. اما تاکنون دولت ترامپ رویکرد خود را به همان اقدام نظامی ماه ژوئن و تداوم تحریم‌های فشار حداکثری محدود کرده است. هنوز هیچ مسیر دیپلماتیکی برای تعیین نقش ایران در نظم جدید منطقه‌ای ترسیم نشده است.این یک مشکل است؛ چراکه تجربه تاریخی نشان داده بدون ابتکار دیپلماتیک روشن، ایران بارها به نقش سنتی خود یعنی «برهم‌زننده بازی» بازمی‌گردد. بحث سیاست آمریکا در قبال ایران همچنان دچار شکاف و سیاسی‌سازی شدید است. در نبود اجماع، واشنگتن با ارسال پیام‌های متناقض، خطر تداوم بحران را افزایش می‌دهد.اما خطوط کلی یک رویکرد جامع‌تر از هم‌اکنون قابل مشاهده است. واشنگتن باید بازدارندگی نظامی خود را با چارچوبی دیپلماتیک ترکیب کند که محدودیت‌هایی برای برنامه هسته‌ای ایران تعیین کرده و در صورت پایبندی تهران، فضای واقعی برای کاهش فشار اقتصادی فراهم آورد. آمریکا همچنین باید همکاری خود را با اتحادیه اروپا و بریتانیا افزایش دهد تا بتوانند فشار تحریم‌ها را با مشوق‌های همکاری ترکیب کنند.