واگذاری فرزند ان بی‌سرپرست به خانواده میزبان بدون نیاز به حکم قضایی

پس از بررسی مدارک توسط کارشناسان بهزیستی صورت می پذیرد:
واگذاری فرزند ان بی‌سرپرست به خانواد ه میزبان بد ون نیاز به حکم قضایی
چند ماهی است که براساس اصلاحیه ماد ه ۱۳ قانون حمایت از کود کان بی‌سرپرست و بد سرپرست، کود کان و نوجوانانی که به موجب حکم مرجع قضایی اعم از د اد سرا یا د اد گاه جهت نگهد اری به بهزیستی سپرد ه شد ه‌اند با اجرای طرح میزبان برای مراقبت موقت به خانواد ه های د اوطلب سپرد ه می‌شوند .
به گزارش ایرنا، با توجه به اینکه حد ود ۹ هزار و ۵۰۰ کود ک د ر ۶۵۰ مرکز سازمان بهزیستی نگهد اری می‌شوند ، هد ف از اجرای طرح میزبان، ایجاد شرایط نگهد اری تمام فرزند ان د ر کانون خانواد ه و عد م ماند گاری فرزند ان د ر مراکز بهزیستی تا زمان تعیین تکلیف آنها و برخورد اری از تجربه زیست خانواد گی برای کود کان است.مراحل د رخواست شامل ارائه د رخواست کتبی به انضمام مد ارک هویتی به بهزیستی محل سکونت، د عوت به مصاحبه اولیه پس از بررسی مد ارک توسط کارشناسان، ارزیابی خانواد ه توسط مشاوران مذهبی و روانشناسان معتمد بهزیستی، د عوت متقاضیان به کمیته خانواد ه میزبان د ر شهرستان یا استان محل تقاضا، اعلام نظر و د ستور د اد ستانی مبنی بر واگذاری فرزند به خانواد ه و تحویل کود ک به خانواد ه میزبان به مد ت ۳ ماه با نظارت مرکز و بهزیستی است. فرزند د ر ابتد ا سه ماه و سپس برای ۲ د وره ۶ ماهه و بعد از آن برای یک سال میهمان خانواد ه است.
رئیس بهزیستی شهرستان د ماوند د رباره طرح میزبان گفت: د ر این طرح کود کان بی سرپرست و فاقد سرپرست موثر از بد و تولد تا سن ۱۸ سال به عنوان مهمان وارد خانواد ه ها می شوند و د ر خانواد ه ها شرایط بهتر زیستن، شرایط زند گی خانواد گی و زند گی اجتماعی را آموزش می‌بینند و تجربه می‌کنند و از خلاءهای موجود د ر مراکز شبانه روزی رها می‌شوند .
محسن معاد ی د ر گفت و گویی افزود : د ر این طرح متقاضیان شامل زوجین و بانوان مجرد از سن ۳۰ سال تا ۵۰ سال می‌توانند به اد ارات بهزیستی مراجعه کنند ، پس از مصاحبه تخصصی و ارائه گواهی عد م سوء پیشینه، عد م اعتیاد و سلامت روان و طی مراحل آموزش فرزند پروری و کسب رتبه ها و گواهینامه های مربوطه، فرزند به آنها تحویل می‌شود و نیاز به حکم قضایی نیست.
وی تصریح کرد : اسم فرزند ان وارد شناسنامه زوجین و ماد ر نمی‌شود و نیاز به تعهد مالی هم نیست. نکته د یگر اینکه فرزند ان می‌توانند به صورت کوتاه مد ت تا بلند مد ت به توافق د و طرف -هم مهمان و هم میزبان- و براساس تشخیص مد د کار د ر خانواد ه ها زند گی کنند . شرایطی وجود د ارد که هم شرایط مهمان و هم شرایط میزبان به صورتی است که فرزند می‌تواند به صورت د ائم وارد خانواد ه میزبان شود و به عنوان طرح فرزند خواند گی پس از طی مراحل قضایی وارد شناسنامه خانواد ه شود .
مسعود فیروزی مد یرکل بهزیستی خراسان رضوی نیز د رباره میهمان شد ن کود کان بد سرپرست د ر خانواد ه‌های میزبان می‌گوید : کود کانی که خانواد ه موقتا صلاحیت و شرایط نگهد اری از آنها را ند ارد و د رعین‌حال امکان سلب حضانت از خانواد ه نیز وجود ند ارد ، از طرفی اقوام یا بستگانی واجد شرایطی ند ارند که سرپرستی را به‌صورت موقت عهد ه‌د ار شوند ، به‌جای اینکه کود ک تا زمان بهبود وضعیت د ر خانواد ه زیستی د ر مراکز بهزیستی بماند ، به‌صورت موقت به خانواد ه‌های متقاضی میزبان واگذار می‌شوند .
وی اد امه د اد : این روند مشابه رویه فرزند خواند گی است با این تفاوت که کود ک برای مد ت زمان موقتی میهمان خانواد ه متقاضی است و با آنها زند گی می‌کند و بعد از بهبود شرایط د ر خانواد ه زیستی با د ستور مقام قضایی، کود ک مجد د ا به خانواد ه‌ی خود بازمی‌گرد د .
مراکز بهزیستی می‌توانند فرزند ان اتباع خارجی خود را نیز به خانواد ه میزبان واگذار کنند
محمد نصیری مد یرکل بهزیستی استان تهران نیز د رباره این طرح گفت: به موجب این طرح به سازمان بهزیستی اجازه د اد ه شد ه است که فرزند ان تا تعیین تکلیف قطعی و پید ا شد ن خانواد ه متقاضی فرزند خواند گی به کانون خانواد ه‌ میزبان سپرد ه شوند .
وی افزود : شرایط عمومی برای تمام فرزند ان د ر این طرح آمد ه است و مراکز بهزیستی می توانند فرزند ان اتباع خارجی خود را نیز به خانواد ه میزبان واگذار کنند .
نصیری شرایط عمومی خانواد ه میزبان را توان اقتصاد ی و فرهنگی و اجتماعی با صلاحیت عمومی عنوان و بیان کرد : خانواد ه ها و حتی خانم های مجرد با شرایط سنی بالای ۳۰ سال د ر شهرستان های استان تهران با تایید یه پزشک و روانشناس معتمد از لحاظ سلامت جسمی و روحی و بعد از طی کرد ن یک د وره ی آموزشی ۱۶ ساعته و پس از کسب گواهی می توانند د ر طرح میزبان شرکت کنند .

مد یرکل بهزیستی استان تهران هد ف از اجرای این طرح را وارد شد ن فرزند د ر بنیاد خانواد ه د انست و افزود هیچ جایی برای فرزند ان مثل کانون خانواد ه نیست.
طرح میزبان، امید ی برای فرزند خواند گی کود کان بیشتر از پنج سال
نباید فراموش کرد طرح میزبان به ویژه برای کود کان بیشتر از پنج سال و نیازمند د رمان که کمتر به فرزند خواند گی می‌روند می‌تواند موثر باشد چراکه سعید بابایی مد یرکل امور کود کان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور به خبرنگار ایرنا گفته است: همه متقاضیان، متقاضی کود کان زیر پنج سال و د ارای سلامت هستند د رصورتی که بیش از هزار کود ک و نوجوان بالای پنج سال د ارای سلامت و یا زیر پنج سال نیازمند د رمان وجود د ارد .
وی افزود : مهمترین راهکار این است که هر چه سریعتر کود کان زیر ۵ سال وارد خانواد ه شوند . حالا یا به صورت بازپیوند به خانواد ه زیستی، یا به صورت ورود به خانواد ه نسبی یا ورود به فرزند پذیری و د ر نهایت حتی به صورت موقت د ر خانواد ه میزبان. کود ک باید از آغوش خانواد ه برخورد ار باشد . جای کود ک د ر خانواد ه است نه مراکز نگهد اری و البته فرهنگسازی برای آشنایی خانواد ه‌ها برای فرزند پذیری کود کان بالای ۵ سال نیازمند وقت است.
د ر این راستا به طور مثال کود ک سه ساله مبتلا به سند روم د اون د ر استان تهران به یک خانواد ه سپرد ه شد . خانواد ه نیکوکار و با صلاحیتی که مسئولیت این کود ک را برعهد ه گرفت، خود صاحب سه فرزند د یگر بود .
مد یرکل د فتر مراقبت و توانمند سازی کود کان و نوجوانان بهزیستی کشور نیز با اشاره به اینکه شیوه‌نامه مراقبت موقت از کود کان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست تد وین و ابلاغ شد ه است، گفت: این شیوه‌نامه باید با ظرافت و د قت خاصی نیز اجرایی شود زیرا هرنوع انحراف از مبانی د رج شد ه د ر شیوه‌نامه و اجرای ناصحیح آن منجر به د ور شد ن از اهد اف و بروز آسیب‌های جد ی خواهد شد . بنابراین باید موارد مند رج د ر شیوه‌نامه با حساسیت و د قت نظری بسیاری انجام گیرد .
سعید بابایی افزود : شیوه‌نامه مراقبت موقت از کود کان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست د ر قالب طرح خانواد ه میزبان به منظور تعیین ضوابط فرآیند های مربوط به احراز صلاحیت موسسات مراقبت خانواد ه محور و خانواد ه‌های د اوطلب، نحوه سپرد ن کود ک و نوجوان به خانواد ه‌های واجد شرایط، تعیین اصول و استاند ارد های مراقبت و نظارت بر نحوه عملکرد موسسات و مراقبت د ر خانواد ه تد وین شد ه است.
انتقاد ات به طرح میزبان و راهکارهای پیشنهاد ی برای کاهش آسیب‌های احتمالی
هرچند طرح میزان پنجره ای به آیند ه روشن برای فرزند ان بالای پنج سال و نیازمند د رمان است که می‌توانند زیست د ر آغوش خانواد ه را تجربه کرد ه و از حمایت‌های خانواد ه بهره‌مند شوند اما گروهی از کارشناسان و مد د کاران بر این باور هستند کود کی که د رون خانواد ه می‌شود پس از مد تی و با تجربه خانواد ه‌زیستی، به اعضای خانواد ه وابسته می‌شود و عاد ت می‌کند . حال اگر خانواد ه‌ای پس از طی شد ن د وران میزبانی د یگر نخواهد از فرزند مراقبت کند ، آن فرزند د چار د رجاتی از احساسات غم و فقد ان خواهد شد . بنابراین به نظر می‌رسد تشکیل اتاق فکری برای بررسی آسیب‌های روحی و روانی فرزند د رصورت عد م اد امه میزبانی خانواد ه، تشکیل شود و همچنین لازم است آموزش‌های مرتبط با مسئولیت پذیری خانواد ه‌ها د ر زمینه فرزند خواند گی موقت به صورت قانونمند و جد ی‌تر ارائه شود .
برخی از مد د کاران و کارشناسان امور کود ک نیز بر این عقید ه هستند که سیاست‌های سختگیرانه بهزیستی برای فرزند خواند گی بهتر از تسهیل فرآیند فرزند خواند گی بد ون طی کرد ن فرآیند قضایی است و سازمان بهزیستی با اجرای طرح میزبان می‌خواهد از مسئولیت نگهد اری کود کان شانه خالی کند .
اما حسین رحیمی وزیر د اد گستری د ر این رابطه می‌گوید : برخی خانواد ه‌ها کود کان د ارای معلولیت را مایل نیستند به عنوان فرزند خواند ه بپذیرند اما مایل هستند به طور موقت سرپرستی آنها را به عهد ه بگیرند ؛ بنابراین اصلاح آیین نامه قانون حمایت از کود کان بی سرپرست و بد سرپرست تحول اساسی د ر موضوع نگهد اری از این کود کان بود البته موضوع مهمی که اتفاق افتاد ه باید به طور د قیق اجرا شود و با استفاد ه از این آیین‌نامه قصد ند اریم از زیر بار مسئولیت نگهد اری کود کان شانه خالی کنیم بلکه هد ف این است که کود کان د ر آغوش خانواد ه بزرگ شوند .

وی با تاکید بر ضرورت بررسی صلاحیت خانواد ه‌ها گفت: صلاحیت نگهد اری کود کان بسیار مهم است. د ر قانون فرزند خواند گی بیشتر به شرایط شکلی توجه شد ه است که به عنوان مثال ملکی به نام فرزند سند زد ه شود اما د ر واگذاری موقت باید د قت شود خانواد ه هایی انتخاب شوند که مأمن کود کان شوند . اگر بتوانیم این آیین‌نامه جد ید را به طور کامل اجرا کنیم، هیچ کود کی د ر مراکز بهزیستی طولانی مد ت نگهد اری نخواهد شد البته ممکن است تعد اد ی از کود کان د ارای شرایط خاص باشند که قانون اجازه د اد ه است بهزیستی آنها را نگهد اری کند . بد یهی است غلبه بر چالش‌های خاصی که طرح میزبان به همراه د ارد ، به د لیل مزایای فراوان از جمله تابید ن نور امید د ر د ل کود کان بالای پنج سال و معلول، تجربه زیست فرزند د ر د ل خانواد ه، ایجاد ارتباطات صمیمانه -که گاه می‌تواند مستمر باشد -، حس ملموس‌تر محبت، حمایت‌های آموزشی و حمایت‌های مالی جهت د رمان فرزند بیمار یا د ارای معلولیت و آماد گی خانواد ه برای فرزند خواند گی د ائم ارزشش را د ارد .