آیا معادلات ایران و آمریکا وارد فاز جدیدی خواهد شد؟

گزارش «بشارت نو» از میانجیگری بن سلمان بین ایران و آمریکا:
پیمان جهانیان/ رئیس‌جمهور آمریکا اختیار میانجیگری با ایران را به ولیعهد عربستان واگذار کرده است تا با کمک ریاض، مسیر تفاهم درباره پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها باز و بستر گفت‌و‌گو‌های سازنده فراهم شود. منابع غربی به روزنامه «الأخبار» گفته‌اند که «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی از «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا اختیار و مجوز رسمی دریافت کرده تا میان ایران و آمریکا برای دستیابی به توافقی جامع میانجی‌گری کند؛ توافقی که شامل حل‌وفصل اختلافات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و مسئله تحریم‌ها باشد. بن‌سلمان در دیدار با ترامپ تأکید کرده است دستیابی به چنین توافقی برای ثبات کل منطقه غرب آسیا ضروری است و در عین حال، نگرانی خود را از تلاش احتمالی کابینه «بنیامین نتانیاهو» برای تخریب این روند و حتی آغاز تنش نظامی جدید علیه ایران ابراز کرده است.
پس از پایان سفر ولیعهد عربستان سعودی به واشنگتن، طرف سعودی با تهران تماس برقرار کرده و توافق شده است که طی نشستی «سطح بالا» در پاریس میان نمایندگان ایران و عربستان برگزار شود. قرار است پس از این نشست، گفت‌و‌گو‌های رفت‌وبرگشتی با میانجی‌گری ریاض بین تهران و واشنگتن آغاز شود.
اخیرا نیز اعلام شده که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه قرار است به فرانسه سفر کند.
محمد بن سلمان در آخرین دیدار خود با «علی لاریجانی»، رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران در ریاض، پیشنهاد ابتکارعمل عربستان سعودی برای گفت‌و‌گو با آمریکا را مطرح کرده و لاریجانی نیز در پاسخ مثبت خود تأکید کرده است که ایران آماده تعامل است، اما قصد ارائه هیچ‌گونه امتیازدهی، به‌ویژه پس از جنگ مشترک آمریکا و اسرائیل علیه ایران را ندارد.همچنین گزارش شده است که عربستان در گفت‌و‌گو با آمریکایی‌ها درباره اهمیت تفاهم با ایران برای کمک به حل بحران یمن نیز بحث کرده، اما این موضوع با مخالفت جناح نزدیک به اسرائیل در دولت آمریکا روبه‌رو شده است.این نخستین بار است که عربستان در سطح رسمی، نگرانی خود را از «یک ماجراجویی جدید اسرائیلی که می‌تواند هرگونه فرصت صلح در منطقه را نابود کند» با آمریکایی‌ها در میان گذاشته است.آنها افزودند که بن سلمان و ترامپ بر این نکته توافق کرده‌اند که بدون تفاهم با ایران، ثبات پایدار در خاورمیانه ممکن نیست، و ترامپ با این رویکرد مخالفتی نشان نداده است.

آیا آمریکا از سیاست محور قرار دادن اسرائیل فاصله گرفته است؟
استقبال کاخ سفید از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، مجلل‌ترین مراسم دوران ریاست‌جمهوری ترامپ بود؛ نمایشی پرزرق‌وبرق که پیام روشنی درباره اولویت‌های سیاست خارجی دولت او داشت.این دیدار در ظاهر «یک سفر کاری» معرفی شده بود، اما باشکوه‌تر از هر سفر رسمی قبلی بود. رئیس‌جمهور، ولیعهد را در چمن جنوبی کاخ سفید بزرگ‌ترین صحن کاخ استقبال کرد. مردان یونیفرم‌پوش سوار بر اسب با پرچم‌ها حضور داشتند و جنگنده‌های نیروی هوایی نیز پرواز نمایشی انجام دادند.
در داخل دفتر بیضی‌شکل تازه طلاکوب‌شده، ترامپ همچون فردی شیفته مهمانش ظاهر شد. او دست ولیعهد را محکم گرفت و چندین بار اعلام کرد که «افتخار بزرگی» است که دوستی خاندان سلطنتی را داشته باشد.
بی‌اعتنایی ترامپ به حقوق بشر، نادیده‌گرفتن دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و شیفتگی آشکارش نسبت به خودکامگان موضوع تازه‌ای نیست. سیاست خارجی آمریکا از همان ژانویه، هم‌زمان با آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری او، به‌طور جدی در همین مسیر حرکت می‌کرد. اگر در دیدار ولیعهد نشانه‌ای از تغییر واقعی وجود داشت، آن در آسمان واشنگتن بود.
ترامپ گفت: «عربستان متحد بزرگی است و اسرائیل هم متحد بزرگی است. از نظر من، هر دو در سطحی هستند که باید بهترین تجهیزات ممکن را داشته باشند.این همان زبانی نیست که اسرائیل دوست دارد از دهان رئیس‌جمهور آمریکا بشنود، و تازه‌ترین نمونه از چندین عقب‌گرد در روابط دوجانبه در ماه‌های اخیر است.همچنین، دولت آمریکا اعلام کرده که ممنوعیت فروش چیپ‌های پیشرفته هوش مصنوعی به عربستان و امارات را لغو خواهد کرد. این تصمیم بلندپروازی ریاض برای تبدیل‌شدن به یک مرکز جهانی فناوری را به‌شدت تقویت می‌کند؛ جاه‌طلبی‌ای مبتنی بر ایجاد ابرمرکزهای داده انرژی‌بر که پایه‌های اقتصاد جهانی هوش مصنوعی را شکل خواهند داد؛ اقتصادی که عربستان و آمریکا می‌خواهند مشترکاً در آن پیشگام باشند.گریگوری گاوس، پژوهشگر مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن، جاه‌طلبی شراکت آمریکا-عربستان در اقتصاد هوش مصنوعی را با توسعه میادین نفتی عربستان در دهه ۱۹۳۰ توسط شرکت‌های آمریکایی مقایسه کرد.او گفت: «این می‌تواند پیوندی واقعی و مستحکم میان دو کشور باشد ــ تضمینی بهتر از هر توافق‌نامه امنیتی روی کاغذ.»

برخی تحلیلگران می‌گویند تغییرات ماه‌های
اخیر دلیل بر یک «بازتنظیم» واقعی در سیاست آمریکا نیست. آنان می‌گویند ورای زرق‌وبرق سفر ولیعهد، بسیاری از مسائل مطرح‌شده سطحی‌تر از آن است که به‌نظر می‌رسد.محمد بن سلمان هنگام اعلام وعده ۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری، هیچ جدول زمانی ارائه نکرد.بحث عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل هم مطرح شد اما ولیعهد آن را کنار گذاشت. او گفت عادی‌سازی منوط به تعهد جدی به تشکیل کشور فلسطین است؛ بسیار بیشتر از زبان مبهم و مشروط در قطعنامه اخیر شورای امنیت.