هزینههای سنگین مهاجرت نخبگان
- شناسه خبر: 783
- تاریخ و زمان ارسال: 5 شهریور 1402 ساعت 23:09
- منتشرکننده: مدیریت
* علی قنبری / متاسفانه روند خروج نخبهها و نیروهای با کیفیت کشور، نه تنها سرعت گرفته، بلکه رو به افزایش است. درست است که این موضوع در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اثرات منفی دارد، اما بیشترین تاثیر منفی را در بعد اقتصادی خواهد داشت. از نظر اقتصادی مهمترین عامل رشد اقتصادی یک کشور، سرمایه انسانی است. با خروج سرمایههای انسانی از کشور، یکی از ستونهای اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشور را از دست خواهیم داد.
چشم انداز آینده کشور به ویژه در بخش اقتصادی با این حجم صادرات نخبهای که انجام میدهیم، چندان روشن نخواهد بود. این شرایط نه تنها هزینههای بالایی را به کشور تحمیل میکند، بلکه به قطعیت تاکید میکنم که جایگزین کردن این افراد به راحتی امکان پذیر نیست. نیروهایی که از کشور خارج میشوند، نخبه و بالنده و آماده اثربخشی در حوزههای گوناگون هستند. برای پرورش این نیروها، هزینههای مادی و معنوی زیادی صرف شده است. یک هزینه مهم که پس از خروج نخبهها به کشور تحمیل میشود، اما اغلب دیده نمیشود این است که وقتی نیروهای نخبه و شایسته را از دست میدهیم، مجبوریم نیروهای کم توانتر و در سطح عادی را جایگزین نخبگان کنیم. در بهترین حالت، سالها طول میکشد تا یک نیروی معمولی به سطحی تقریبا همسان با یک نیروی درجه یک برسد. این فرایند، میلیاردها دلارهزینه به کشور تحمیل میکند. درواقع با خروج نخبهها، ما در دو بعد اقتصادی و هدررفت زمان، متحمل خسارت میشویم و از قطار پیشرفت اقتصادی نیز جا خواهیم ماند.
در حال حاضر، بسیاری از کشورهای همسایه ایران و کشورهای آسیایی به سرعت در حال سبقت گرفتن از ما هستند. اما در ایران نه تنها سیاستهایی اتخاذ میشود که نخبگان را فراری میدهد، بلکه یک نگاه بی تفاوت و بی اعتنا به این صادرات نخبگان از کشور نیز وجود دارد. با این شرایط نه تنها درجا میزنیم، بلکه عقب گرد هم خواهیم کرد. هم اکنون ایران به لحاظ شاخصهای مهم اقتصادی از جمله رشد اقتصادی و حتی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از کشورهای اطراف، از جمله عربستان، کویت، امارات و ترکیه، عقب مانده است.
آمارهای پراکندهای درباره هزینههای خروج نخبگان از کشور منتشر میشود، اما در یک ارزیابی ساده، اگر هزینه تحصیلات و تربیت یک نیروی انسانی را بین ۵ تا ۱۰ میلیون دلار در نظر بگیریم و این رقم را ضربدر تعداد نیروهای نخبهای که از کشور خارج میشوند کنیم، رقمی بسیار بالا و میلیارد دلاری ثبت میشود. سالیانه میلیاردها دلار را در سایه خروج نیروهای انسانی از دست میدهیم. امثال نخبههای ارزشمندی مثل خانم مریم میرزاخانی را در ایران کم نداشتیم، نخبههایی که باعث افتخار کشور بودند، اما در سایه غفلت و سهل انگاری مسئولین رفتند و برنگشتند. برخورد نامناسب با نخبهها نه تنها باعث مهاجرت میشود، بلکه دلیلی برای این شرایط است که شخصی که برای ادامه تحصیل و با ویزای دانشجویی از کشور رفته، تمایلی برای بازگشت نشان ندهد؛ بنابراین ما با یک روند دو سر باخت رو به رو هستیم. از یک سو، عدم به کار گیری نخبگان در کشور و هدر دادن این استعدادها و از سوی دیگر عدم بازگشت نخبگان مهاجر به کشور./منتشر شده در شماره 3161 روزنامه بشارت نو مورخ 1402/06/06