بازگشت تحریم ها، کابوس صادرات و معیشت مردم نیست

مقابله با اسنپ‌بک؛ شلیک نهایی به قلب اقتصاد ایران
مونا ربیعیان/گرچه مکانیسم اسنپ بک دیگر یک تهدید دور از دسترس نیست اما نباید همراستا با خواسته دشمنان از این واقعیت ملموس یک هیولایی برای مردم ایران ساخت. احتمال بازگشت تحریم های سازمان ملل گرچه واقعیتی است که اقتصاد ایران را هدف قرار گرفته است اما می توان با تدابیری اثرات آن را مهار کرد تا اثرات آن بر قیمت ها و اقتصاد کنترل شود و این ممکن نیست مگر با شناخت ابعاد اثرات آن. باید برای کنترل اثرات آن، به شغل ها و قشرهایی که بیشتر آسیب پذیرند کمک کرد. برای صنعت و تجارت نیز با توجه به ظرفیت های جهانی مانند مخالفت چین و روسیه و نیز تجربیات دوره اجرای آن پیش از برجام می توان راهکار اندیشید تا تبدیل به کابوسی بروی صادرات و معیشت مردم نشود. گرچه هنوز کورسوی امیدی برای حداقل تعویق شش ماهه آن هست اما چه الان و چه شش ماه دیگر اجرایی شود نباید آن را شلیک نهایی به قلب اقتصاد ایران دانست و تسلیم شد.
ضربه به صادرات و تجارت
ایران به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده نفت و مشتقات پتروشیمی، مهم‌ترین منبع درآمد ارزی خود را از دست خواهد داد. بازگشت اسنپ‌بک، محدودیت شدید در صادرات و لغو قراردادهای بین‌المللی را به همراه دارد. این فشار به کاهش توان دولت برای مدیریت بازار داخلی و پرداخت هزینه‌های ضروری کشور منجر خواهد شد.
محصولاتی چون فولاد، سیمان، محصولات کشاورزی و صنایع سبک، با محدودیت‌های بیمه و نقل و انتقال پول روبرو خواهند شد. بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی که طی سال‌ها به دست آمده‌اند، در معرض از دست رفتن قرار می‌گیرند و بسیاری از قراردادها لغو یا معلق می‌شوند.

اختلال در واردات مواد اولیه، قطعات ماشین‌آلات و کالاهای ضروری، تولید داخلی را به چالش می‌کشد. کارخانه‌ها با کمبود مواد اولیه روبرو شده و بازار داخلی با افزایش شدید قیمت‌ها و کمبود کالا مواجه می‌شود. این وضعیت، چرخه تورمی را تشدید کرده و اثر آن بر زندگی روزمره مردم غیرقابل اجتناب خواهد بود.
فشارهای همزمان بر صادرات و واردات، یک چرخه معیوب تورمی ایجاد می‌کند؛ افزایش نرخ دلار و محدودیت صادرات، موج دوم گرانی‌ها را در بازار داخلی ایجاد می‌کند و به کاهش قدرت خرید مردم منجر می‌شود.
فشار بر معیشت مردم
افزایش نرخ دلار، شاخص اصلی قیمت‌ها را تغییر می‌دهد. هر جهش نرخ ارز، قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و هزینه‌های زندگی روزانه به شکل سرسام‌آور افزایش می‌یابد.
بیشترین آسیب را می‌بینند؛ درآمد ثابت توان مقابله با افزایش لحظه‌ای قیمت‌ها را ندارد. فشار اقتصادی موجب کاهش کیفیت زندگی و افزایش استرس و اضطراب در جامعه می‌شود.
افزایش تقاضا برای ذخیره کالاها و اختلال در واردات، بازار را دچار کمبود و نوسان شدید می‌کند. مواد غذایی، دارو و سوخت در معرض گرانی بی‌سابقه قرار می‌گیرند.
اثر اسنپ‌بک فراتر از شاخص‌های مالی است؛ سفره مردم کوچک‌تر، فاصله طبقاتی بیشتر و فشار روانی بر جامعه افزایش می‌یابد.
تحلیل کارشناسان
کارشناس اقتصادی گفت: «فعال شدن اسنپ‌بک، اقتصاد ایران را به نقطه صفر بازمی‌گرداند؛ صادرات محدود، واردات فلج و تورم انفجاری؛ بحران تمام‌عیار اقتصادی است.»
تحلیلگر تجارت بین‌الملل بیان کرد: «بازگشت تحریم‌ها، همه کشورها را موظف به تبعیت می‌کند. ابزارهای داخلی نمی‌توانند پیامدها را مهار کنند.»
کارشناس مسائل معیشتی گفت: «اثر مستقیم بر سفره مردم و قدرت خرید است؛ بدون تدبیر، فشار اقتصادی به خانواده‌ها و اقشار ضعیف غیرقابل تحمل خواهد شد.»
اسنپ‌بک دیگر تهدید نیست؛ یک واقعیت شفاف و نزدیک است.
اقتصاد ایران در معرض سقوط صادرات، رکود بازار و فشار بی‌سابقه بر معیشت مردم قرار گرفته است. این شلیک نهایی است؛ فرصتی برای آماده شدن یا مواجهه با فاجعه اقتصادی. اگر دولت اقدام فوری و سیاست‌گذاری مؤثر نکند، نسل امروز و فردای ایران باید هزینه سنگینی بپردازد. بدون اصلاحات ساختاری، مدیریت نقدینگی و سیاست‌گذاری هوشمندانه ارزی، اسنپ‌بک می‌تواند اقتصاد کشور را وارد چرخه فروپاشی تدریجی و بحران اجتماعی کند. این فرصت، آخرین لحظه برای آماده شدن است؛ وگرنه شلیک نهایی، مسیر اقتصاد ایران را به سمت رکود و بحران خواهد برد.