«درس خواندن» دیگر برای نوجوانان جذابیت ندارد؟
- شناسه خبر: 5098
- تاریخ و زمان ارسال: 10 بهمن 1402 ساعت 13:03
- منتشرکننده: بشارت آنلاین
نگاهی تحلیلی به افت شدید تحصیلی دانش آموزان در گفتگو با علی بهشتی‌نیا معلم کارشناس آموزشی:
«درس خواندن» دیگر برای نوجوانان جذابیت ندارد؟!
یگانه شوق الشعراء/ داستان افت معدل دانش آموزان کشور از جایی مطرح شد که چندین ماه پیش وزارت آموزش و پرورش؛ گزارشی در خصوص میانگین کشوری نمرات دانش آموزان پایه دوازدهم در امتحانات نهایی خرداد ماه سال ۱۴۰۲ اعلام کرد و بر اساس این گزارش، میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ در رشته تجربی ۱۱.۲۳، رشته ریاضی ۱۰.۷۹، رشته انسانی ۸.۷۵ و در رشته معارف ۱۰.۵۶ بود.
این اعداد بیانگر این موضوع است که شاهد روند نزولی در نمرات دانش آموزان کشور هستیم. داستان تا جایی ادامه یافت که رئیس جمهور، یکشنبه ۲۴ دی ماه با تأکید بر اهمیت اعتماد خانواده‌ها نسبت به کیفیت مراکز علمی و اطمینان‌بخشی به آن‌ها در رابطه با شرایط آموزشی، به وزیر آموزش و پرورش مأموریت داد، برای اطلاع و اطمینان خانواده‌ها از وضعیت آموزشی و نمرات دانش‌آموزان گزارشی ارائه کند.
در ادامه رضامراد صحرایی دوشنبه ۲۵ دی ماه گفت:« برخی به جای آنکه امید را ببینند، اعلام کردند، میانگین معدل رشته علوم انسانی ۸.۷۵ است؛ آیا این معدل حاصل عملکرد دولت دو ساله است! این معدل پایه دوازدهم است و شفاف به مردم گفتیم این وضعیت آموزش کشور در دولتی است که آن را تحویل گرفتیم.» در همین راستا وی افزود: «وضعیت واقعی معدل دانش‌آموزان کشور به گونه‌ای دیگر است که آن را بیان می‌کنم ؛ در دوره ابتدایی، ارزشیابی توصیفی است و معدل نداریم، در دوره متوسطه اول معدل پایه هفتم ۱۶.۹۴، پایه هشتم ۱۶.۸۵ و پایه نهم ۱۶.۸۹ است. در پایه دهم معدل دانش‌آموزان رشته تجربی ۱۵.۶۲، رشته ریاضی ۱۶.۹، علوم انسانی ۱۳.۸۴ و علوم و معارف اسلامی ۱۵.۸۴ است. در پایه یازدهم معدل دانش‌آموزان رشته ریاضی ۱۵، تجربی ۱۵.۶۱، علوم انسانی ۱۳.۸۸ و معارف اسلامی ۱۵.۱۶ است، این موارد که معدل کل است، نمرات واقعی دانش‌آموزان کشور است و ماجرای معدل کتبی تفاوت‌هایی دارد.خرداد سال آینده علاوه بر پایه دوازدهم در پایه‌های دهم و یازدهم امتحانات نهایی برگزار می‌شود، حتماً در امتحانات نهایی کاهش نمره خواهیم داشت؛ نمی‌خواهیم با مردم دو رو باشیم در حالی که می‌توانستم به جای معدل کتبی معدل کل را منتشر کنیم اما معدل کتبی برای راهیابی به دانشگاه تأثیر دارد».
مسئله افت تحصیلی دانش‌آموزان بارها به سوژه گزارش رسانه‌های مختلف تبدیل شده‌است و صاحب‌نظران مختلفی نیز این موضوع را مورد تحلیل قرار داده‌اند. به عبارتی دیگر زنگ خطر بحران آموزش و پرورش در کشور ما سال‌هاست که به صدا درآمده اما ریشه‌های این موضوع مورد توجه قرار نگرفته است. مسئله افت سواد دانش‌آموزان تنها محدود به معدل آن‌ها نمی‌شود بلکه نتایج آزمون «انجمن بین‌المللی ارزیابی پیشرفت تحصیلی» هم حاکی از آن است که دانش‌آموزان ازنظر توانایی‌های آموزشی جزو «ضعیف‌ترین‌ها» در جهان هستند. نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ نشان می‌دهد دانش‌آموزان در توانایی خواندن، نمره ۴۱۳ را کسب کرده‌اند که ایران را در میان ۵۷ کشور شرکت‌کننده در قعر جدول قرار می‌دهد.
این بحران نیازمند تحلیل‌های گسترده از جوانب مختلف است؛ برای مثال در شرایط نابسامان اقتصادی امروز جامعه ما و بر اساس آمار از هر پنج ایرانی، یک نفر با فقر مطلق، دست‌وپنجه نرم می‌کند. در این شرایط برای چند درصد از خانواده‌های ایرانی آموزش فرزندانشان دغدغه است؟ بشارت نو در این خصوص به سراغ علی بهشتی‌نیا از کارشناسان حوزه آموزش رفته و نظر او را در این باره جویا شده است.
تغییر جای شاکی و متشاکی
علی بهشتی‌نیا معلم و کارشناس آموزشی در این باره به بشار‌ت‌نو گفت:« حساسیت مسئولین نسبت به این موضوع و صحبت‌هایی که در خصوص افت معدل دانش‌آموزان کشور مطرح می شود به نظر من یک نمایش مانند نمایش‌های دیگر است که در میان دولتمردان وجود دارد. عامل اصلی این مسائل در نظام آموزشی کشور ما خود دولت‌ها در ادوار مختلف بوده و هستند. لذا نباید در این خصوص جای شاکی و متشاکی تغییر کند چون در این صورت ما به بیراهه می‌رویم. به فرض اینکه این گفته درست باشد که آموزش و پرورش را مسئولین از دولت قبل بدین شکل تحویل گرفته باشند، پاسخ مسئولین به آمار بالای دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل که حاصل سیاست‌های غلط اقتصادی دولت در این سال‌ها و فقر اقتصادی مردم بوده، چیست؟ وقتی از توسعه در کشور صحبت می‌کنیم برای نظام آموزشی باید یک چشم انداز داشته باشیم. اتفاقی که امروز شاهد آن هستیم حاصل مجموعه مدیریتی و حاکمیتی است که تصمیم گیرندگان اساسی حوزه آموزش و پرورش هستند و این شرایط را به وجود آورده‌اند.»
عدم پاسخگویی به نیازهای دانش‌آموزان
وی در ادامه گفت:« در رابطه با افت تحصیلی دانش‌آموزان به دلایل مختلفی می‌توانیم اشاره کنیم. دانش‌آموزان امروز هیچ ارتباط ارگانیکی با مدرسه، کتاب و معلم ندارند؛ این مجموعه نیز ارتباطی با نظام آموزشی ما ندارد. ارتباط معلم با آموزش و پرورش الان کاملا قطع است چون آموزش و پرورش هیچ برنامه‌ای برای معلم و دانش‌آموزان ندارد. محتوای کتاب‌های درسی سال‌ها است که برای دانش‌آموزان آزاردهنده است؛ یعنی محتوا به روز نیست و از مسائل روز جامعه بسیار عقب است. همچنین دانش و اطلاعات دانش‌آموزان از کتاب‌های درسی جلوتر است و کتاب‌های درسی نیازهای دانش‌آموزان را پاسخگو نیست. بنابراین دانش‌آموزان ارتباطی با محتوای کتاب‌های درسی برقرار نمی‌کنند.»
کسب نمرات پایین برای دانش آموزان اهمیتی ندارد
او در ادامه تصریح کرد:« شاید قبل‌تر به زور و ضرب خانواده‌ها و معلم‌ها دانش‌آموزان تحصیلات خود را ادامه می‌دانند اما ما در این سال‌ها شاهد هستیم که کسب نمرات پایین برای دانش آموزان اهمیتی ندارد. یعنی دانش‌آموزان به قیمت پایین آمدن نمرات خود حتی محتواهای کتب درسی را نمی‌پذیرند. امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موضوع دیگری است؛ ما سال‌ها است در این حوزه‌ها درگیر مشکلات سخت‌افزاری و نرم افزاری هستیم و هنوز تراکم دانش‌آموزان در کلاس بالای 40 نفر است. طبیعی است که در این شرایط دانش آموزان افت تحصیلی پیدا می‌کنند.»
بهبود شاخص‌های کیفی و کمی
این کارشناس در آخر تاکید کرد:« اگر ما به سمت استانداردهای آموزشی جهان حرکت کنیم بخشی از ناکارآمدی و پایین بودن معدل‌ها جبران می شود. همچنین معلمان نیز انگیزه چندانی برای تدریس در کلاس‌ها ندارند؛ آن‌ها مانند سایر اقشار جامعه درگیر مسائل اقتصادی هستند و برای عده‌ای معلمی صرفا شغل دوم به حساب می‌آید. نکته دیگر آن است که خود دانش‌آموزان شاهد نمونه‌های عینی تحصیلات در اطراف خود هستند و در نهایت تحصیلات را برای آینده خود مفید نمی‌دانند. اتفاقاتی که در چند ماه گذشته در آموزش و پرورش رخ داده است مانند استخدام روحانیون، طلبه‌ها و نیروهای جهادی در آموزش و پرورش همه نشانگر آن است که در آینده نیز ما شاهد افت تحصیلی بیشتری خواهیم بود. برای بهبود شرایط آموزش و پرورش شاخص‌ها باید از لحاظ کیفی و کمی بهبود یابند. در دوره کرونا به مدارس بخشنامه‌ای تحت عنوان گذر آسان ابلاغ شد که بر اساس آن به معلمین گفته شد که سخت‌گیری زیادی در حوزه آموزش نداشته باشند. به نظر من در این شرایط نیز مسئولین به همین سمت می‌روند که از معلمان و مدیران بخواهند که نمرات بالاتری به دانش‌آموزان بدهند که از این طریق میانگین معدل دانش‌آموزان بالاتر بیاید.»
سوتیترها:
• وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ در رشته تجربی ۱۱.۲۳، رشته ریاضی ۱۰.۷۹، رشته انسانی ۸.۷۵ و در رشته معارف ۱۰.۵۶ بوده که گواه افت شدید تحصیلی در کشور است
• علی بهشتی نیا، کارشناس آموزش در گفتگو با بشارت نو: دانش‌آموزان شاهد نمونه‌های عینی تحصیلات در اطراف خود هستند و در نهایت تحصیلات را برای آینده خود مفید نمی‌دانند. از طرف دیگر محتوای کتب درسی از فضای امروز جامعه عقب تر است
• اگر ما به سمت استانداردهای آموزشی جهان حرکت کنیم بخشی از ناکارآمدی و پایین بودن معدل‌ها جبران می شود. همچنین معلمان نیز انگیزه چندانی برای تدریس در کلاس‌ها ندارند؛ آن‌ها مانند سایر اقشار جامعه درگیر مسائل اقتصادی هستند و برای عده‌ای معلمی صرفا شغل دوم به حساب می‌آید. نکته دیگر آن است که خود اتفاقاتی که در چند ماه گذشته در آموزش و پرورش رخ داده است مانند استخدام روحانیون، طلبه‌ها و نیروهای جهادی در آموزش و پرورش همه نشانگر آن است که در آینده نیز ما شاهد افت تحصیلی بیشتری خواهیم بود
