مخالفت قاطع بخش خصوصی با تعطیلی پنجشنبه ها

کارشناسان، تعطیلی پنجشنبه ها را عامل انزوای اقتصادی ایران در جهان می دانند:

مخالفت قاطع بخش خصوصی با تعطیلی پنجشنبه ها

• هادی حق شناس، اقتصاددان و کارشناس اقتصادی در گفتگو با بشارت نو: در سالهای گذشته، کشور کمترین حجم تجارت جهانی را داشته‌است اما فعالیت‌های صادرات و واردات با دنیای خارج انجام می‌پذیرد و در دنیا شنبه و یکشنه تعطیل است و اگر ما نیز پنجشنبه و جمعه تعطیل باشیم عملا برای 4 روز مراودات اقتصادی با دنیا تعطیل می‌شود. اگر این تعطیلات هم‌پوشانی داشته باشند، قطعا به نفع بخش تجارت خارجی کشور است
• به نظر می‌رسد اگر به جای پنجشنبه، شنبه تعطیل می‌شد به نفع اقتصاد بود. نباید فراموش کنیم که بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور ما متاثر از درآمدهای تجارت خارجی است. بانک‌ها، تجار، خطوط کشتیرانی، بیمه‌ها و حلقه‌های زنجیره واردات و صادرات کشور هرچه تعطیلی کمتر باشد عملکرد بهتری خواهند داشت

یگانه شوق‌الشعراء/ سال گذشته بحث تعطیلات دو روز در هفته مطرح شد و در آن زمان بسیاری از کارشناسان به خصوص اقتصاددان‌ها تعطیلات جمعه و شنبه را به جای پنجشنبه و جمعه مطرح کردند. آن‌ها تعطیلی شنبه را برای افزایش مراوردات اقتصادی پیشنهاد دادند. اما مصوبه اخیر کمیسیون اجتماعی مجلس، بخش خصوصی را نگران کرده ‌است. این بخش معتقد است که با تعطیلی پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها، فاصله ما با اقتصاد دنیا ۴ روز می‌شود. کمیسیون اجتماعی مجلس دهم شورای اسلامی در آبان ۱۳۹۸ اجرای طرح تعطیلی پنج‌شنبه‌ها و کاهش ساعت کاری در سراسر کشور را تصویب کرده بود، اما بررسی آن به عمر مجلس دهم نرسید.

با این حال در مجلس یازدهم این طرح با اصلاحیه‌ای مبنی بر تعطیلی شنبه‌ها به جای پنجشنبه‌ها در کمیسیون اجتماعی کلید خورد. همان زمان هم این موضوع مطرح شد که هدف دولت از تعطیلی سراسری روزهای پنجشنبه در کشور، ایجاد اوقات فراغت برای خانواده و فراهم‌شدن شرایط برای سفرهای کوتاه‌مدت به‌منظور رونق گردشگری و ایجاد نشاط در خانواده‌ها بوده، اما از سوی دیگر جمعی از نمایندگان طرحی را تدوین کردند که بر اساس آن شنبه‌ها به‌جای پنج‌شنبه‌ها تعطیل شود. با توجه به اینکه بازارهای جهانی در روزهای شنبه ‌و یکشنبه و ایران در روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل است، با این شرایط عملاً ۴ روز ارتباطات اقتصادی ما با دنیا دچار مشکل می‌شود و از طرف دیگر با تعطیل شدن روز شنبه هر دو هدف محقق می‌شود .در نهایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه روز یکشنبه ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ در جریان رسیدگی به کلیات لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری با کلیات این لایحه موافقت کردند، اما درباره روز دوم تعطیلی تصمیمی گرفته نشد. با این حال روزهای اخیر هم روزهای تعطیل هفته را پنجشنبه و جمعه و روزهای کاری هفته از شنبه تا چهارشنبه تعیین کردند. اما هنوز ابهاماتی درباره تعطیلی روز پنجشنبه وجود دارد؛ آنطور که معاون حقوقی مجلس و استان‌های سازمان اداری و استخدامی تاکید کرده، طبق قانون اساسی، فقط روز جمعه در تقویم  تعطیل است. بنابراین خدمت‌رسانی سازمان‌های دولتی در روز پنچشنبه همانند قبل برقرار است و فعالیت واحدها و صنوف خصوصی و بازار نیز در روز پنجشنبه بلامانع است. در مقابل اما یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفته که در صورت تصویب قانون افزایش تعطیلات آخر هفته، دستگاه‌هایی که مشمول قانون خدمات کشوری و همچنین ماده ۲۹ برنامه ششم، از جمله بانک‌ها نیز مشمول این قانون می‌شوند.

مخالفت اتاق بازرگانی تهران با تعطیلی پنجشنبه‌ها

اتاق بازرگانی تهران در بیانیه‌ای در مورد افزودن روز پنجشنبه (به جای شنبه) به تعطیلات پایان هفته عنوان کرد که تصمیمی گرفته شده که نشانه عدم باور قلبی و ذهنی به بخش خصوصی است. در بخشی از بیانیه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران آمده است: «اسباب نگرانی است که نمایندگان مردم در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، در تازه‌ترین تصمیم خود با بی‌توجهی به پیشنهاد منطقی، کارشناسانه و مبتنی بر منافع ملی که توسط فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار در مورد تعیین روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیلات پایان هفته ارائه شده بود، در اصلاح لایحه ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری با کاهش ساعات کاری هفته از ۴۴ به ۴۰ ساعت، روزهای کاری را نیز شنبه تا چهارشنبه و تعطیلات دو روزه پایان هفته را روزهای پنجشنبه و جمعه تعیین کردند .تصمیم اخیر کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در صورت تایید نهایی و تبدیل به قانون جاری کشور، قطع ارتباط اقتصاد کشور با بازارهای بین‌المللی را به چهار روز در هفته افزایش می‌دهد و روشن است که در شرایط تحریم و محدودیت‌های خارجی و تنگناهای داخلی، ضمن تحمیل زیان مضاعفی بر اقتصاد کشور خصوصاً در شرایط دشوار کنونی، نقض اکید منویات مقام معظم رهبری در دستیافت به اهداف شعار سال خواهد بود.»

در ادامه این بیانیه آمده است: «از موضوع تعطیلی ایام پایان هفته، نمودی از تجمع و یکدستی خواسته‌های فعالان اقتصادی و سایر شقوق اجتماعی کشور است که در همراهی با یکدیگر و با انتشار سیلی از بیانیه، اطلاعیه، مصاحبه و اظهارنظرات، تلاش می‌کنند تا از خواسته و آرزوی سربازان خط مقدم اقتصادی کشور که مجدداً نادیده انگاشته شده را به جهت پیشینه‌سازی منافع ملی محقق کنند. امیدواریم نظر نهایی سیاستگذاران و قانونگذاران در مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، عدم تایید این تصمیم و استماع نظرات کارشناسی فعالان اقتصادی و بخش خصوصی با هدف بیشینه‌سازی منافع ملی و به کار بستن آن باشد.»

مطالبه مردم

مردم نیز کارزاری با نام «درخواست و مطالبه‌گری برای تعطیل کردن شنبه به جای پنجشنبه» به راه انداخته‌اند. متن این بیانیه بدین صورت است: «احتراماً با توجه به مصوبه کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری و کاهش ساعات اداری از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت و متعاقباً تعطیلی پنجشنبه‌ها، ضمن تشکر از اقدام مشترک دولت و مجلس برای افزایش تعطیلی هفتگی به دو روز که می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌های دولت، افزایش روحیه و بهره‌وری نیروی کار و کاهش آلودگی هوا به خصوص در کلانشهرها منجر شود، خواهشمند است به منظور جلوگیری از کاهش تعاملات فعالین اقتصادی، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران با کشورهای مختلف به خصوص در محدودیت‌های گسترده ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، ترتیبی اتخاذ گردد تا تعطیلات هفتگی کشور به جای «پنجشنبه و جمعه» به روزهای «شنبه و یکشنبه» و یا «جمعه و شنبه» تغییر یابد. مزید استحضار، هم‌اکنون در اکثریت قریب به اتفاق کشورهای دنیا، تعطیلات هفتگی شامل روزهای «شنبه و یکشنبه» بوده که در صورت تعطیلی «پنجشنبه و جمعه» در ایران، ایام کاری مشترک با دنیا به سه روز در هفته کاهش و بالتبع ضمن تشدید خسارات ناشی از تحریم و منزوی کردن ایران و تضعیف مراودات و مبادلات تجاری و اقتصادی کشور، به آثار و تبعات جبران‌ناپذیری بر تولید ناخالص داخلی، تجارت خارجی ایران و برخی از ارکان توسعه پایدار در کشور منتج خواهد شد.»

بحث تجارت خارجی کشور

هادی حق شناس اقتصاددان و کارشناس اقتصادی در این خصوص به بشارت نو گفت: «در سالهای گذشته، کشور کمترین حجم تجارت جهانی را داشته‌است اما فعالیت‌های صادرات و واردات با دنیای خارج انجام می‌پذیرد و این دنیا شنبه و یکشنه تعطیل است و اگر ما نیز پنجشنبه و جمعه تعطیل باشیم عملا برای 4 روز مراودات اقتصادی با دنیا تعطیل می‌شود. اگر این تعطیلات هم‌پوشانی داشته باشند، قطعا به نفع بخش تجارت خارجی کشور است لذا به نظر می‌رسد اگر به جای پنجشنبه، شنبه تعطیل می‌شد به نفع اقتصاد بود. نباید فراموش کنیم که بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور ما متاثر از درآمدهای تجارت خارجی است. بانک‌ها، تجار، خطوط کشتیرانی، بیمه‌ها و حلقه‌های زنجیره واردات و صادرات کشور هرچه تعطیلی کمتر باشد عملکرد بهتری خواهند داشت. بنابراین به نظر من و از منظر اقتصادی تجارت بین‌الملل شرایط بهتری پیدا می‌کرد اگر به جای پنجشنبه‌ها، شنبه‌ها تعطیل می شد.»

درآمد ناکافی شاغلین

او در ادامه گفت: «از سوی دیگر کاهش ساعت کار به شرطی که کارگران و کارمندان توان استفاده از اوقات فراغت و استراحت ایجاد شده را داشته باشند، قطعا به نفع افزایش بهره‌وری نیروی کار در کشور خواهد بود. اما معمولا در ایران وقتی فرصتی ایجاد می‌شود در خوشبینانه‌ترین حالت شاغلین به سراغ اضافه کار می‌روند و در بدبینانه‌ترین حالت به دلیل ناکافی بودن حقوق‌ها، شغل دوم و سوم را جویا می‌شوند. بنابراین کاهش ساعات کار به شرطی در افزایش بهره‌وری تاثیر دارد که درآمد افراد کافی باشد تا شاغلین نیاز به کار بیشتر نداشته باشند. متاسفانه در کشور ما غالب افراد در چندین شغل کار می‌کنند زیرا با انجام یک فعالیت اقتصادی، درآمد کافی به دست نمی‌آورند. لذا اصل مطلب نباید کاهش ساعات کاری باشد بلکه موضوع  میزان درآمد نیروی کار در کشور است.»