مناسبات منطقه‌ای در چارچوب پروتکل‌های اسلامی

بهمن اکبری/ تهران نباید اجازه دهد فضای خالی قدرت در کشورهای مسلمان در اختیار اسرائیل قرارگیرد؛ ما باید درک کنیم، با هر گامِ رو به جلو در جهت همگرایی منطقه‌ای، نه تنها ستون‌های سرزمین خود را مستحکم‌تر و امید دشمنان را ناامید می کنیم بلکه نظریه و تحقق “تمدن نوین اسلامی” را نیز تقویت کرده‌ایم.

تمامی پژوهشگران و سیاستمداران جهان در حوزه روابط بین‌الملل هم‌نظرند که پایه و اساس “حقوق دیپلماتیک” و یا “عرف‌ها” و “تشریفات” مربوط به آن، عموما برداشتی است از فرهنگ غربی؛ اما اگر بپذیریم “شریعت اسلام”، وجه مشترک نظام‌های سیاسی و اجتماعات مدنی در غرب‌آسیاست و در درون خود “مصادیق عرفی تراز” بسیاری نیز دارد، خواهیم پذیرفت که می‌توان “پروتکل‌های دیپلماتیک ویژه ای” را در چارچوب عُرف اسلامی با کشورهای منطقه به اجرا گذاشت.

پس از توافق ایران و عربستان، دو کشور بزرگ در جهان اسلام، برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک چند مسئله مهم پیش آمد. یکی از آن‌ها این بود که پس از سال‌ها تنش و رقابت، کدام کشور سفرها در سطح سران را آغاز خواهد کرد؟

در ابتدای امر، پذیرش این سفرِ آغازین برای هر دو طرف سخت است و بیشتر ترس‌ها از این است که هر که گام اول را بردارد، ضعیف‌تر است! اما چنانچه به عرف‌های دینی و ارزش‌های اجتماعی جهان اسلام برگردیم، آنکه‌ آغازگر “صلح و سلام” باشد، قطعاً قوی‌تر، مصلح‌تر و به ایمان نزدیکتر است. همانگونه که در سیره نبوی می بینیم، در طول عمر پیامبر(ص)، هیچ یک از مومنان نتوانست در سلام کردن بر او پیشی بگیرد. از این رو؛ پیش دستی در آغاز روابط با کشور مسلمان و همسایه، اغتنام فرصتی است که ایران اسلامی، ضمن پاسخ به دعوت رسمی رهبران آن کشور برای سفر رئیس‌جمهور به ریاض، می‌تواند به دست آورد.

به ویژه در شرایطی که کنش‌گری در چارچوب پروتکل‌های اسلامی، نه تنها به معنای ضعف نیست، بلکه موجب خوشحالی و استقبال دیگر همسایگان نیز خواهد شد. این آغاز، روندی است که “احترام متقابل” و  “حس اعتماد” طرفین را تقویت خواهد کرد.

این رفتار اخلاقی و جوانمردانه، دستاورد بزرگ و مبارکی است که آیت الله هاشمی رفسنجانی بر آن تاکید داشت و دولت شهید رئیسی، و وزیر خارجه شهید، امیرعبداللهیان، در پکن برای ازسرگیری روابط میان تهران و ریاض آغازگر آن بودند.

همچنین “تقویت روابط” و “گسترش آمد و شدها” با کشورهای همسایه حوزه خلیج‌فارس، بویژه عربستان سعودی همواره درشمار ابراولویت سیاست منطقه‌ای دولت‌های اصلاح‌طلب نیز بوده است؛ بنابراین اینک فرصتی است بسیار مناسب و مغتنم که دکتر پزشکیان، ریاست محترم جمهور، دعوت سران عربستان را اجابت و به عنوان “معمار روابط نوین”، راهی ریاض شود؛ چراکه این عربستان نیز آماده ارتقاء سطح روابط با ایران و گسترش مناسبات در تمام زمینه‌هاست.

قطعا با استمرار سفرهای متقابل در منطقه، شاهد نتایجی شگرف در زمینه تامین امنیت و رشد اقتصاد و رفاه مردم منطقه خواهیم بود.

بدیهی است پس از به ثمر نشستن این اقدام، همگان این گام بزرگ را خواهند ستود و دستاوردهایش را جشن خواهند گرفت. ملاحظه‌ی مهم‌تر اینکه، ما باید اهمیت این سفر و نزدیکی روابط دو کشور را معطوف به نتیجه دانسته و در سایه تحولات کنونی منطقه تفسیر و ترسیم کنیم.

اینک که مقامات ایرانی به سادگی و با استقبال گرم مقامات دولت‌های همسایه می‌توانند به پایتخت‌های عربی سفر کنند و پیام‌آور “برادری” و “اتحاد” باشند، درحالی است که دشمنان ما به ویژه رژیم اشغالگر، پانهادن‌ به پایتخت‌های کشورهای اسلامی را برای خود دستاورد بزرگ تاریخی می‌داند و آن را در رویاها می‌پرورانند.

لذا هیچ‌گاه تهران نباید اجازه دهد فضای خالی قدرت در کشورهای مسلمان در اختیار اسرائیل قرارگیرد؛ ما باید درک کنیم، با هر گامِ رو به جلو در جهت همگرایی منطقه‌ای، نه تنها ستون‌های سرزمین خود را مستحکم‌تر و امید دشمنان را ناامید می کنیم بلکه نظریه و تحقق “تمدن نوین اسلامی” را نیز تقویت کرده‌ایم.