چالش فروش خودروهای تجاری در بورس کالا

‍فروش خودرو در بورس؛ به نفع خودروساز یا مصرف‌کننده؟
محمد علی باغی پور*

خودروسازان بزرگ کشور همچنان به عرضه محدود خودروهای تجاری در بورس کالا ادامه می‌دهند، درحالی‌که قیمت این خودروها با توجه به تقاضای بالا، نزدیک به نرخ بازار تعیین می‌شود. پرسش اینجاست که این شیوه فروش، به نفع چه کسی تمام خواهد؟
در خصوص وضعیت عرضه خوردو در بورس باید گفت در ماه‌های اخیر، شرکت‌هایی مانند ایران‌خودرو دیزل، بهمن دیزل و سیبا موتور محصولات تجاری خود را با ظرفیت محدود در بورس کالا عرضه کرده‌اند. این در حالی است که تقاضا برای این محصولات از میزان عرضه بیشتر بوده و قیمت نهایی در بورس به نرخ بازار نزدیک می‌شود.
سؤال اساسی اینجاست که چرا با وجود انحصاری بودن بازار خودروی ایران و بهره‌مندی خودروسازان از حمایت‌های دولتی—از ارز دولتی گرفته تا تسهیلات ارزان و هزینه‌های پایین انرژی—محصولات خود را با بیشترین قیمت ممکن به مردم عرضه می‌کنند؟
تجربه فروش مقطعی خودروی سواری در بورس کالا طی سال ۱۴۰۱ نشان داد که قیمت‌ها در آن مقطع به بالاترین سطح خود رسیدند و حتی پس از گذشت دو سال، هنوز به آن نرخ‌ها نرسیده‌ایم. این شیوه فروش، علاوه بر جلوگیری از کاهش قیمت در بازار، حتی می‌تواند باعث افزایش مجدد آن شود. در مقابل، بررسی روش‌های مختلف فروش خودرو ثابت کرده است که بهترین راه برای حفظ منافع خودروساز و مصرف‌کننده، تعیین قیمت‌های مصوب و فروش با ظرفیت بالا از طریق پلتفرم‌های آنلاین است. روش‌هایی مانند قرعه‌کشی، عرضه در بورس و پیش‌فروش‌های طولانی‌مدت نه‌تنها به ضرر مصرف‌کننده تمام شده، بلکه زمینه‌ساز افزایش قیمت در بازار نیز شده‌اند.
با گذشت تمامی این تجارب در عرضه خودرو در بورس و عدم کاهش قیمت خودرو به عنوان یکی از لوازم مصرفی و مورد تاکید خانوار، همچنان شاهد آشفتگی در برنامه‌ریزی و عدم ارائه راهکار مناسب با قیمت مصوب در راستای کنترل قیمت این کالا در بازار و مصرف‌کننده هستیم.

*کارشناس حوزه صنعت خودرو